06.05.2013 Views

issues of linguistics - Tbilisi State University

issues of linguistics - Tbilisi State University

issues of linguistics - Tbilisi State University

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

lizebulTa funqcionirebaSi momxdari es cvlilebebi miuTiTebs, rom maT<br />

fonetikur bunebaSic unda momxdariyo gardaqmnebi. amasve gvavaraudebinebs<br />

akustikuri STabeWdilebac. qarTuli da megruli glotalizebulebi<br />

nakleb mWaxe da mkveTr STabeWdilebas axdenen, vidre mTis kavkasiur ena-<br />

Ta glotalizebulebi. amitom sainteresoa qarTvelur enaTa glotalizebulebis<br />

Sedareba kavkasiis sxva enaTa glotalizebul TanxmovnebTan (rogorc<br />

mTis kavkasiur enaTa, ise kavkasiis indoevropuli enebis _ osurisa<br />

da somxurisa) da maT Soris msgavseba-gansxvavebebis dadgena. Cveni winaswari<br />

hipoTeza, romlis Semowmebasac visaxavdiT miznad, Semdegi iyo: svanuri<br />

glotalizacia ufro intensiuria, vidre qarTuli da megrul-lazuri;<br />

mTis kavkasiur enaTa glotalizacia ufro Zlieria, vidre qarTvelur<br />

enaTa glotalizacia.<br />

glotalizebuli Tanxmovnebi SeviswavleT ori ZiriTadi TvalsazrisiT<br />

_ funqcionaluriT da akustikuriT.<br />

funqcionaluri TvalsazrisiT sistemurad SeviswavleT eieqtivebis<br />

fonotaqtika da fonostatistika saerTo-qarTvelurSi (rekonstruirebuli<br />

leqsikis safuZvelze), Zvel qarTulSi, axal qarTulSi, svanuri enis<br />

dialeqtebSi da megrulSi. glotalizaciis xarisxis dasadgenad mniSvnelovania<br />

agreTve ucxo enebidan martivi (araaspirirebuli) yru fonemebis<br />

sesxebis kanonzomierebebi. sesxebis tendencia gviCvenebs, Tu ramdenad<br />

specifikuria bgera sasesxebeli enis bgerasTan mimarTebiT; Cven SeviswavleT<br />

sakiTxi _ rogor gadmodis qarTvelur da kavkasiur enebSi ucxo<br />

enaTa martivi yruebi _ mkveTrebiT Tu fSvinvierebiT, raTa dagvedgina am<br />

niSanTagan romelia ufro specifikuri da romeli Seicavs met dabrkolebas<br />

ucxo enebis martivi yruebis gadmocemisaTvis.<br />

eqsperimentulad SeviswavleT glotalizebuli Tanxmovnebi Tanamedrove<br />

qarTul enasa da dialeqtebSi, svanuri enis balszemour, balsqvemour<br />

da lentexuk dialeqtebSi, megrulsa da lazurSi. Sedarebis mizniT<br />

SeviswavleT agreTve xunZuri enis andalaluri dialeqtis, abazuri enis<br />

tapanTuri dialeqtis, yabardouli enis besleneuri dialeqtis, udiuri<br />

enis varTaSnuli (oguzuri) dialeqtis, osuri da somxuri enebis glotalizebuli<br />

Tanxmovnebi.<br />

warmovadgenT Cveni kvlevis Sedegebs.<br />

1. fonostatistikuri monacemebis urTierTSedareba<br />

tabulis saxiT warmovadgenT saerTo-qarTvelur, Zvel qarTul, axal<br />

qarTul, svanuris zemosvanur (balszemour da balsqvemour) da lentexur<br />

dialeqtebsa 1 da megrulSi /p t w W k y è/ eieqtivebis sixSireebis<br />

procentul maCveneblebs. frCxilebSi mocemulia TiToeul enobriv<br />

erTeulSi maTi sixSiruli rangi.<br />

1<br />

eieqtivebis funqcionirebis TvalsazrisiT svanur dialeqtebs Soris yvelaze did<br />

Taviseburebebs avlens lentexuri. amitom mis monacemebs calke warmovadgenT.<br />

185

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!