issues of linguistics - Tbilisi State University

170
enaTmecnierebis sakiTxebi _ 2011
lamara margvelani, giorgi CikoiZe
sxva enebidan Semosuli e.w. `nasesxebi~ leqsikis Sesaxeb
miRebuli tradiciiT ucxo enidan Semosul sityvebs nasesxeb sityvebs
uwodeben. ara da, unda iTqvas, rom ena sityvebs ar sesxulobs. nasesxebi
ukan dasabrunebels niSnavs. ama Tu im enaSi sxva enidan Sesul leqsikas
(sityvebs) ena ki ar sesxulobs, aramed igi sxva enis saleqsikono er-
Teulebs (sityvebs) kars uRebs, aZlevs maT Semosvlis saSualebas da aqcevs
Tavis sakuTrebad (iTavisebs, imkvidrebs). isic unda iTqvas, rom enaSi
mosagvarebel sxva problemebTan erTad unda vebrZoloT ama Tu im enis
gavleniT Seqmnil uxeS Secdomebs. amis erT-erTi TvalsaCino magaliTia
yovlad dauSvebeli gamoTqma „gayidvaSia“, romelsac iyeneben „iyidebas“
nacvlad. bunebrivia, enaSi daSvebul Secdomebs win unda aRvudgeT.
arsebobs axali sityvis damkvidrebis ramdenime gza:
1) sruliad axali JReradobis erTeulis Seqmna da misTvis saTanado
semantikis miniWeba; 2) nakluli mniSvnelobisTvis imave enaSi romelime
kvazi-sinonimis, anu axlo mniSvnelobis sityvis moZebna da gafarToeba
ise, rom misma semantikam dafaros arsebuli xarvezi; 3) romelime sxva
enidan saWiro mniSvnelobis mqone sityvis „Semotana“, damkvidreba da
CarTva sakuTar leqsikur maragSi.
ena, „cocxali organizmi“, gaurbis amocanis gadawyvetis pirvel
gzas, yovel SemTxvevaSi misi Camoyalibebis dasrulebul stadiaSi, roca
masSi ukve Zlieradaa damkvidrebuli asociaciebi miRebul JReradobaTa
da maT Sesabamis mniSvnelobaTa Soris. ena, „cocxali organizmisTvis“
Cveuli damoukideblobisken swrafviT da sakuTari Tavis SenarCunebis-
Tvis, ewinaaRmdegeba aseT xelovnur „Carevas“ mis struqturaSi, romelic
arRvevs ukve Camoyalibebul da damkvidrebul asociaciur mimarTebaTa
sistemas. Tanac „angrevs“ mas „Signidan“ raRac axali ucxo elementis
„SemotaniT“, romelsac am mimarTebasTan Tavidanve naTesaobis „pretenzia“
aqvs.
enis Sida struqturis TvalsazrisiT Sinagani „afeTqebis“ cdas upirispirdeba
misTvis ufro „uvnebeli“ romelime ucxouri elementis SemoerTeba,
romelsac misTvis ucxo enaSi swored mosaZebni axali mniSvneloba
aqvs. ena Tamamad iRebs mza ucxo sityvas, romelic arsebul asociaciur
simravles kidev erT elements hmatebs ukve damkvidrebuli, Cveuli
Sinagani struqturis arsebiTi „damaxinjebis“ gareSe. metic, miRebis/damkvidrebis
aqtSi Caereva ufro mdgradi gramatikuli komponenti da axal
„stumars“ „Semosavs“ enisTvis Cveuli formiT yvela misi TaviseburebiT.
ase, magaliTad, qarTulSi Semosuli arsebiTi saxelebi ikumSeba da ikveceba
qarTuli morfologiuri „Cvevebis“ Sesabamisad: fanjara _ fanjris...