Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Millî Folklor, 2003, Y›l 15, Say› 60<br />
metre boyundaki bir uzunluk ölçüsü.(Türkçe<br />
S.,<br />
1988:456)<br />
Endaze de Cumhuriyet ‹nk›lâplar›<br />
ile kullan›mdan kalkm›flt›r.<br />
On para on aslan›n a¤z›nda.<br />
para is. Far. Pâre (met) esk. Kuruflun<br />
k›rkta biri.(Türkçe S., 1988: 1158)<br />
Para, devletçe bast›r›lan banknot<br />
veya metâl sat›n alma birimi olarak bugün<br />
de kullan›l›yor, ama kuruflun k›rkta<br />
biri olarak kullan›lm›yor. Halk aras›nda<br />
“ Befl paras›z kald›m” veya “ On para etmez”,<br />
Gâvur paras›yla pefl para etmez”<br />
kullan›fllar›nda eski izler mevcuttur.<br />
Sahipsiz eve it buyruk.<br />
buyruk Bu unvan Orhun Abideleri’nde<br />
“ ...bilge ka¤an, alp ka¤an imifl,<br />
buyruklar› yine bilge imifl,alp imifl” fleklinde<br />
geçmektedir Ayr›ca bir iç buyruk<br />
deyimi de Kitabeler’de yer al›r. Göktürk<br />
Ka¤an› Bilge’yi 735’te zehirleyerek öldüren<br />
Mei-Lu Ç’o’nun ad›n›n asl› da Buyruk-Çor<br />
olarak tespit edilmifltir.... Umumiyetle<br />
amir, kumandan,müflavir, vezir<br />
mânâlar› verilmifl olan buyruk tabirinin<br />
Eski Türkçe’de hükûmet üyesi yani, bakan<br />
manas›na”.......geldi¤i bilinir. (Donuk,1988:11-12)<br />
Bugün bu kelime “ bafl›na buyruk”<br />
flekliyle ayn› anlamda yaflamaya devam<br />
eder ama, idarî anlam› hiç yoktur.<br />
Tatar›n k›lavuza ihtiyac› yok.<br />
tatar is. esk. Posta sürücüsü. (Türkçe<br />
S., 1988:1427) Tatar bugün Yaln›z bir<br />
Türk kavmi ad› olarak yaflar.<br />
Türk kar›r, k›l›c› kar›maz.<br />
kar›mak Kocalmak, yafllanmak, kocamak.<br />
(DLTürk, 1972:58)<br />
Eski panbuk biz olmaz, kar› düflman<br />
dost olmaz. (Dede K. 1964:1)<br />
Ukufllug kifli kör kar›sa mungar. “<br />
Ak›ll› kifli de yafllan›nca bunar.” (K. Bilig,<br />
1979: bey.294) Kar› ve kar›mak kelimeleri<br />
bugün bu anlamda kullan›lma-<br />
makla birlikte “kart” k›smen yafll› anlam›nda<br />
kullan›lmaktad›r.<br />
Ç. Varl›¤› Kullan›mdan Kalkan<br />
Fakat Henüz Tam Unutulmayan Kelimeler.<br />
Aman diyene k›l›ç kalkmaz.<br />
Bugün k›l›ç bilinen bir araçt›r,ama<br />
silâh olarak kullan›lmaz. Ancak eskrim<br />
sporunda hâlâ kullan›lmaktad›r.<br />
At binenin k›l›ç, kuflanan›n.<br />
bk. Aman diyene.<br />
Ana k›z›na taht kurar, k›z baht›<br />
kocadan arar.<br />
taht is.Far. 1. Hükümdar›n oturdu-<br />
¤u büyük süslü koltuk. 2. Hükümdarl›k<br />
makam›. (Türkçe S., 1988:2216)<br />
Türkiye Cumhuriyeti için taht kelimesi<br />
bitmekle birlikte, dünyada krall›kla<br />
idare edilen veya monark ülkelerde<br />
taht ve tahta ç›kma kavramlar› ve taç<br />
giymeler devam etmektedir.<br />
Atalar ç›karay›n der tahta, döner<br />
dolafl›r gelir bahta.<br />
Asl›nda baban›n mülkü ve ad› o¤luna<br />
kal›r. Bu Türk toplumunda eskiden<br />
daha sa¤lam temellere oturtulmufltu.<br />
Kutadgu Bilig’de bu ata-o¤ul-orun (taht,<br />
yer-mülk o¤ul) üçgenini anlatan flu beyte<br />
bakal›m:<br />
‹di kiçgi söz ol meselde kelir- Ata<br />
orn› at› ogulka kal›r. (K. Bilig, 1979:110)<br />
“ Çok eski bir atasözü vard›r; baban›n<br />
yeri ve ad› o¤ula kal›r.”<br />
At›lan ok geri gelmez.<br />
Ok bugün sadece spor olarak okçuluk<br />
ad› alt›nda yap›l›yor.Savafl ve av<br />
arac› olarak hiç kullan›lm›yor. Hattâ<br />
belki en ilkel kabilelerde bile kullan›lm›yordur.<br />
Bafl bafla ba¤l›, bafl da fleriata.<br />
fleriat is.(flerî‘at) Ar. Kur’an’daki<br />
ayetlerden, Peygamber’in sözlerinden ç›kar›lan<br />
dinî temellere dayanan Müslümanl›k<br />
kanunlar›, ‹slâm hukuku. (Türkçe<br />
S., 1988:2087)<br />
124 http://www.millifolklor.com
Change language