Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Getirilen kurban kesilir, yap›lan etli<br />
pilav birlikte yenir. Köyün sürüsü kuzuya,<br />
s›¤›r› danaya kat›l›r. Kuzu ve danalar o<br />
gün bayram eder, insanlar ceketlerini ve<br />
flapkalar›n› ters çevirirler, .sonra hep birlikte<br />
köye dönülür, dönüflte mümkün oldu-<br />
¤unca arkaya bak›lmamaya çal›fl›l›r.<br />
Y›ld›r›m veya fiimflek Çakmas›:<br />
Gökyüzünün durumu havalar›n nas›l olaca¤›<br />
yolunda bize bilgi verir. Özellikle yafll›<br />
kimseler geceleri gökyüzü ve y›ld›zlara<br />
bakarak yar›n›n nas›l olaca¤› hakk›nda görüfl<br />
belirtirler. E¤er gökyüzü aç›k ve y›ld›zl›<br />
ise ertesi günü hava s›cak ve güneflli olacak<br />
demektir. Bulutlu ise ya da bulutlar<br />
hareket halinde ise ya¤murun ya¤aca¤›n›n<br />
müjdecisidir. Bulut habercidir olarak kabul<br />
edilir. Y›ld›r›m çakmas› flimfle¤in flak›mas›<br />
da ya¤murun ya¤ma zaman›n›n yaklaflt›¤›<br />
göstergesidir. Uzun zaman ya¤mur<br />
ya¤mam›flt›r, gökyüzü k›zg›nd›r. Gökyüzü<br />
yere ya¤mur taneleri dökerek öfke ve fliddetinden<br />
kurtulacakt›r. Ya¤murun y›ld›r›m›n<br />
gürültüsünü duyan halk genellikle “<br />
Maflallah, bismillah veya lâ ilâhe illalâh”<br />
der. Bu sözlerle rahmetin hay›rl› ve bereketli<br />
olaca¤›na inan›l›r.<br />
Ya¤mur bereket say›ld›¤› gibi çok ya¤mas›<br />
ve fliddetli olarak yere düflmesi de<br />
halkta korku yarat›r. Uzun sürmesi bu<br />
korku ve telafl› art›r›r. E¤er ya¤mur dinmek<br />
bilmiyorsa o zaman olgun bilgili birisi<br />
“ ezan” okuyarak ya¤murun dinmesini bekler.<br />
Gök Kufla¤›: Halk aras›nda “Ebem<br />
Kufla¤›” diye adland›r›lan bu mit gökyüzü<br />
ile yer yüzü aras›nda bulunur ve tanr›lar›n<br />
yolu olarak bilinir. F›rt›na ve ya¤murdan<br />
sonra ortaya ç›kar. Ebem kufla¤›n›n ç›kmas›<br />
ile halkta büyük bir sevinç bafllar. Herkes<br />
ebem kufla¤›n›n alt›ndan geçmeye çal›fl›r.<br />
Ebem kufla¤› gökyüzüne bafltan bafla<br />
uzan›r. Islak bir havada ortaya ç›kan ebem<br />
kufla¤›n›n bir ucunun denizde öteki ucunun<br />
da¤›n arkas›nda oldu¤una inan›l›r. Bu<br />
da onun denizden ald›¤› suyu karaya boflaltaca¤›n›n<br />
iflaretidir. Baz› yörelerde ebem<br />
kufla¤›n› görenler dua okur. Ebem kufla¤›n›n<br />
ç›kmas› Tanr›n›n öfkesinin yat›flt›¤›n›n<br />
iflaretidir. Tanr›n›n taht› gök kufla¤› ile<br />
çevrelenmifltir. Yedi renkli gök kufla¤›n›n<br />
alt›ndan geçenlerin dileklerinin yerine gelece¤ine<br />
inan›l›r. Yedi rengin gökyüzünün<br />
yedi kat›n› sembolize etti¤i söylenir. Asl›nda<br />
daha çok renge sahip olan ebem kufla¤›<br />
insan›n gözüne yedi rengiyle görünür. fiamanizmde<br />
tanr›lar, ebem kufla¤›ndan Bay<br />
Ülgen’e gitmek için yararlan›rlar. Ebem<br />
kufla¤› yeryüzü ile gökyüzü aras›nda bir<br />
tür köprüdür. “Bizim yörelerde gök kufla¤›<br />
gökyüzünde belirdi¤i zaman dile¤i olanlar<br />
eline bir kase yo¤urt alarak gök kufla¤›n›n<br />
alt›ndan geçmeye çal›fl›r. Çay ve ›rmak<br />
üzerlerinde gök kufla¤›ndan kopmufl ve gök<br />
kufla¤›na benzeyen renkli küçük flekiller görülür.<br />
Bu küçük ›fl›k parçalar›na nur denir.<br />
Bu ›fl›k parçalar›n› görenler kimseye gördü¤ü<br />
›fl›¤› söylemez. Böylece gördü¤ü ›fl›k<br />
kendisinin olur. E¤er görülen nur baflkas›na<br />
söylenirse o ›fl›¤›n kaybolaca¤›na inan›l›r.”<br />
Kaynaklar:<br />
Millî Folklor, 2003, Y›l 15, Say› 60<br />
1. Erginer, Gürbüz, Kurban, Kurban›n Kökenleri<br />
ve Anadolu’da Kanl› Kurban Ritüelleri, ‹stanbul<br />
1997.<br />
2. ‹nan, Abdülkadir, Tarihte ve Bugün fiamanizm,<br />
Ankara 2000.<br />
3. Önder, Ali R›za, “Ya¤mur Duas›ndan Ana Tanr›çaya”,<br />
Türk Folkloru Araflt›rmalar›, 1981/2-<br />
49. Ankara 1982.<br />
4. Türk, Hüseyin, Folklor/ Edebiyat, Ya¤mur Duas›<br />
Ritüelleri, Motif Bak›m›ndan Karfl›laflt›rmal›<br />
Bir ‹nceleme, 2002/2-67, Ankara.<br />
5. Orhan Ac›payaml›, “ Türk Folklor Ürünü Ya¤mur<br />
Duas›yla ‹lgili Yap› Ve Fonksiyon Sorunlar›”,<br />
I. Uluslar aras› Türk Folklor Kongresi<br />
Bildirileri, IV.Cilt, Gelenek, Görenek, ve<br />
‹nançlar, Ankara 1976.<br />
6. Erman Artun, “Tekirda¤ Ritüelleri ve Balkanlardaki<br />
Varyantlar›”, IV. Milletleraras› Türk<br />
Halk Kültürü Bildirileri, Halk Müzi¤i, Oyun,<br />
Tiyatro, E¤lence,C.III, Ankara 1992, KB Hagem<br />
yay›nlar›.<br />
7. Ata Terzibafl›, “Irak Türkmenleri Aras›nda Ya¤mur<br />
Duas›”, TFA, C.16, y›l 27, s.7425. ‹stanbul<br />
1975.<br />
8.Nevzat Gözayd›n, 1972, “Ya¤mur Duas› Üzerine<br />
Derlemeler”, TFA, c. 14, say›: 274, s.6312.<br />
9. Hikmet Tanyu, Türklerde taflla ‹lgili ‹nançlar,<br />
Ankara 1987.<br />
10. Sedat Veyis Örnek, Sivas ve Çevresinde Hayat›n<br />
Çeflitli Safhalar›yla ‹lgili Bat›l ‹nançlar›n ve<br />
Büyüsel ‹fllemlerin Tetkiki, Ankara 1981.<br />
http://www.millifolklor.com 91
Change language