MİLLİ FOLKLOR 60. Sayı (Pdf)

1995: 93). Atalar ve ruhlar dünyas›n›n
bilinmeyenlerine karfl› tedbirler al›n›r.
Yeni y›lda (Paskalya / Nevruz zaman›)
pagan dönemi inan›fllar› sürdürülür
(Eliade, 1994: 70-71).
Türkiye’de nevruz bayram› öncesinde,
ölü ruhlar› ile ilgili birtak›m inan›fllar
görülür. Kars’ta nevruz gününden
bir gün önce mezarl›k ziyaret edilir. Bu
törene “Ölüler Bayram›” denir (Çay,
1993: 91). ‹lkbaharda ölülerin yeniden
y›lda bir kere ziyarete geldi¤ine inan›l›r.
Gerek Müslümanlarda, gerek H›ristiyanlarda
yap›lan bu uygulamalar, semavî
dinler öncesinden kalan ritüellerdir.
Yeniden yarat›l›fl günü olarak bilinen
nevruz günü, H›ristiyanl›k öncesinden
Paskalyaya tafl›nan kutsal bir gündür
(‹nan, 1976: 176). Bir kaynak kiflinin
Paskalya’ya “H›ristiyanlar›n nevruzu”
demesi oldukça dikkat çekicidir.
Küfür akflam› törenlerinde görülen
kötülüklerden korunma ifllemi, K›z›lderililerden
Japonlara kadar dünyan›n her
taraf›ndaki iptidai toplumlarda görülür.
Arnavutluk’ta Paskalya arifesinde reçineli
a¤açlardan meflaleler yak›l›p bunlar
nehre at›l›r ve böylece kötülüklerden korunmufl
olunur (Frazer, 1992: 168-169).
‹lkellerde Eski Yunan’dan Brezilya
yerlilerine, Brezilya yerlilerinden Eski
Avrupa’ya kadar dünyan›n pek çok yerinde
kötülükleri uzaklaflt›rmak için
›s›rgan otlar›yla veya çeflitli çubuklarla
insanlar dövülür. Böylece ifllerinin rast
gidece¤ine, bu ifllemin kendilerine flans
getirece¤ine inan›rlar. Paskalyada kiliseye
çubuk götürülür ve duadan sonra,
evdeki çocuklar ve hizmetçiler “hastal›k
ormana, sa¤l›k kemiklere” diyerek palmiye
dallar› ile dövülür (Frazer, 1992:
200-201).
Kaynak kiflilerin yafl ortalamalar›
1900-1909 aras› befl kifli, 1910-1919 aras›
dokuz kifli, 1920-1929 aras› iki kifli,
Millî Folklor, 2003, Y›l 15, Say› 60
1930-1931 aras› iki kiflidir. Kalan iki kifli
derlemede ö¤rendiklerini aktarm›flt›r.
Kaynak kiflilerin yafllar› göz önüne al›nd›¤›nda,
gelene¤in 1930’lu y›llara kadar
bilindi¤i, bu y›llardan sonra unutuldu-
¤unu anlafl›lmaktad›r. Gelene¤e günümüzde
rastlanmamaktad›r.
SONUÇ
‹slâmiyet’in kabulünden sonra yap›lan
inan›fllar ve uygulamalar›n pek ço-
¤unun ‹slâm öncesi inan›fllardan ve korunma
tedbirlerinden geldi¤i görülür.
Ayn› flekilde H›ristiyanl›¤› kabul eden
toplumlar aras›nda da H›ristiyanl›k öncesi
birtak›m inan›fllar ve davran›fllar,
H›ristiyanl›¤›n kabulünden sonras›na
tafl›nm›flt›r. Karfl› dinin mensuplar›na
yönelik uygulamalar›n kökeni dinî bir ritüel
olmaktan öte, geleneksel ve en eski
inan›fllar› yans›t›r.
Bilinen kitapl› büyük dinler, geleneksel
inan›fl diyebilece¤iz uluslar›n en
eski dinlerinin izlerini tamamen ortadan
kald›ramam›flt›r. Eski ile yeni inan›fllar
yüzy›llarca iç içe yürütülmüfltür. Geleneklerin
do¤al ortam› kaybolunca eski
uygulamalar ve inan›fllar da unutulmufltur.
KAYNAKÇA
Atefl, Ali Osman (1996), ‹slâm’a Göre Câhiliye ve
Ehl-i Kitâp Örf ve Âdetleri, Beyan Yay., ‹stanbul.
Baytop, Turhan (1997), Türkçe Bitki Adlar› Sözlü¤ü,
TDK Yay., Ankara.
Boorstin, Daniel J. (1996), Keflifler ve Bulufllar
‹nsan›n Kendini ve Dünyay› Araflt›rmas›n›n
Öyküsü, (çev. Fatofl Dilber), Türkiye ‹fl
Bankas› Yay., Ankara.
Boyac›o¤lu, A. Sedat ve Hasan Alakese, Her Yönü
ve Her fieyi ‹le Demirci, (Bas›m yeri ve y›l›
yok)
Cafero¤lu, Ahmet (1995), Anadolu ‹lleri A¤›zlar›ndan
Derlemeler Van, Bitlis, Karaköse,
Eskiflehir, Bolu ve Zonguldak ‹lleri A¤›zlar›,
2.b., TDK Yay›nlar›, Ankara.
Çay, Abdulhalûk M. (1993), Türk Ergenekon Bayram›
Nevrûz, 5.bs.,Türk Kültürünü Araflt›rma
Enstitüsü Yay., Ankara.
http://www.millifolklor.com 133