You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Millî Folklor, 2003, Y›l 15, Say› 60<br />
l›flma yap›lmam›flt›r; yap›lan çal›flmalarda<br />
da konuya ço¤unlukla dilbilimi ve<br />
Türkçe hassasiyeti aç›s›ndan yaklafl›lm›flt›r.<br />
‹flletme adlar›, kuflkusuz bu aç›lardan<br />
incelenmelidir. Ancak onlar›n,<br />
toplumun kültürel yap›s›n› yans›tan<br />
önemli göstergelerden birisi oldu¤u da<br />
dikkate al›nmal› ve bunlar farkl› perspektiflerden<br />
de inceleme konusu yap›lmal›d›r.<br />
Çünkü ticarî iflletme adlar›, sahiplerinin<br />
ve hitap ettikleri topluluklar›n<br />
kültürünü ve düflünce sistemati¤ini<br />
okuyabilece¤imiz minyatürize edilmifl<br />
metinler gibidir. Bu sebeple bu makalede<br />
Sivas’taki iflletme adlar›n›, halkbilimci<br />
bak›fl aç›s›yla incelemeye gayret ettik.<br />
Gayretlerimiz neticesinde Sivas’taki iflletme<br />
adlar›nda, de¤iflen sosyo-kültürel<br />
yap›ya paralel olarak Bat› menfleli kelimeler<br />
noktas›nda bir art›fl gözlendi¤ini,<br />
adlar› üzerinde tafl›yan tabelalar›n de¤iflim<br />
geçirdi¤ini tespit ettik. Ayr›ca iflletme<br />
adlar›n›n seçiminde etken olan belli<br />
bafll› faktörlerin ne oldu¤unu ve bu faktörlerin<br />
özelde iflletme sahiplerinin, genelde<br />
ise halk›n düflünce sistemini, dünya<br />
görüflünü, has›l› kültürel yap›s›n› ne<br />
denli yans›tt›¤›n› görmüfl olduk.<br />
NOTLAR<br />
1 ‹letiflim hakk›nda ayr›nt›l› bilgi için John F‹SKE<br />
(1996) ve Judith LAZAR (2001)’a müracat edilebilir.<br />
2 Bunun isbat› için -çok de¤il- otuz, k›rk sene önceki<br />
ifl yeri adlar›na (Aksel 1976: 7765-7767; Ça¤dafl<br />
2003: 6-8) bakmak yeterli olacakt›r san›r›z. O<br />
günlerin ifl yeri adlar›yla bugünkiler karfl›laflt›r›ld›¤›nda<br />
aralar›nda kelime kadrolar› bak›m›ndan<br />
bariz farklar oldu¤u görülecektir. Bu farklar elbetteki<br />
söz konusu kadrolar› kullanan ifl yeri sahiplerinin<br />
kültürel co¤rafyas›ndan kaynaklanmaktad›r.<br />
Bugünün ifl yeri sahipleri, otuz k›rk sene<br />
öncesinin kelimelerini, o kelimelerin ifade etti-<br />
¤i anlamlar kültürel co¤rafyalar›nda erezyona u¤rad›¤›<br />
için kullanmamaktad›rlar.<br />
3 Bu konudaki benzer düflünceler için bkz. (Börekçi<br />
1993: 130).<br />
4 Ticarî iflletme adlar›n›n ço¤u, 2001, 2002 y›llar›<br />
içerisinde, az bir k›sm› da 2003 y›l›nda derlenmifl-<br />
tir. Derleme konusunda, özverili çal›flmalar›yla<br />
yard›mlar›n› esirgemeyen ö¤rencilerim Okyar<br />
DO⁄AN, Veysel AYDEM‹R, Erden GÖKSU, Fatma<br />
ACER, Hamdi CANPOLAT, Sad›k AKYAZI,<br />
Murat KAYA ve özellikle Sevgi KARAÇUHA’ya<br />
teflekkür ederim.<br />
5 Göstergebilim denilen bir bilim dal›n›n do¤mas›na<br />
sebep olacak kadar önemli olan göstergeler<br />
hakk›nda bkz. (Fiske 1996: 61-86).<br />
6 Bu konudaki örnekler için bkz. (Üstünova 1996:<br />
1186-1190; fianl› 1999: 191-194; Hepçilingirler<br />
1999: 15-32; Gözayd›n 2000: 227-231.<br />
7 Ad vermede etkili olan faktör hakk›nda ayr›nt›l›<br />
bilgi için bkz. (Erol 1992: XIII-XXXI).<br />
8 “Kimlerdensin?” sorusunun ne ifade etti¤i ve bu<br />
soruya Sivas özelinde ne gibi cevaplar verildi¤i<br />
konusunda bkz. (Üçer 1992: 4-11; Üçer 1995: 103-<br />
108).<br />
KAYNAKÇA<br />
AKSEL, Malik (1976), “‹stanbul Dükkanlar›n›n Tabela<br />
ve ‹lanlar›”, Türk Folklor Araflt›rmalar›,<br />
17, (326), 9. 1976:7765-7767.<br />
BÖREKÇ‹, Muhsine (1993), “Dil-Kültür Ba¤lant›s›<br />
Aç›s›ndan Erzurum Cumhuriyet Caddesindeki<br />
Tabelalar”, Yedi ‹klim, 42: 130-132.<br />
ÇA⁄DAfi, Halûk (2003), “Asri Perükâr Salonu”, Alt›nc›<br />
fiehir Sivas, 2 (6), Aral›k-fiubat:6-8.<br />
EREN, Hasan ve Di¤erleri (1988), Türkçe Sözlük,<br />
Ankara: TDK Yay., TTK Bas›mevi.<br />
EROL, Aydil (1992), fiark›larla fiiirlerle Türkülerle<br />
ve Tarihî Örneklerle Adlar›m›z, Ankara:<br />
TKAE Yay›nlar›.<br />
F‹DAN, Ahmet ve D‹⁄ERLER‹ (1996), Örnekleriyle<br />
Türkçe Sözlük, 3, Ankara: MEB Yay.,<br />
TTK Bas›mevi.<br />
F‹SKE, John. (1996), ‹letiflim Çal›flmalar›na Girifl,<br />
(Çev: Süleyman ‹rvan), Ankara: Ark Yay..<br />
GÖZAYDIN, Nevzat (2000), “Türkçe Bilinci ve Karum”,<br />
Türk Dili, 585, 9, 2000: 227-231.<br />
HEPÇ‹L‹NG‹RLER, Feyza (1999), Dedim: “AH!”,<br />
‹stanbul: Remzi Kitabevi.<br />
KORKMAZ, Zeynep (1992), Gramer Terimleri<br />
Sözlü¤ü. Ankara: TDK Yay›nlar›.<br />
LAZAR, Judith. (2001), ‹letiflim Bilimi, (Çev: Cengiz<br />
An›k), Ankara: Vadi Yay..<br />
fiANLI, Cevdet (1999), “Edirne’de ‹fl Yeri ‹simleri<br />
Üzerine Bir Araflt›rma”, Türk Dili, 567, 3,<br />
1999: 191-194.<br />
ÜÇER, Müjgan (1992), “Kimlerdensiniz? (Sivas’ta<br />
Adlar, Lakaplar ve Aile Adlar› Üzerine)”, K›z›l›rmak,<br />
12: 4-11.<br />
ÜÇER, Müjgan (1995), “Kimlerdensiniz? ”, Yedi ‹klim,<br />
66: 103-108.<br />
ÜSTÜNOVA, Kerime (1996), “Bursa’da Tabela Adlar›”,<br />
Türk Dili, 533, 5, 1996: 1186-1190.<br />
160 http://www.millifolklor.com
Change language