You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
muna göre de¤er kazan›r. Bu, kiflilerin<br />
nazar›ndaki de¤er kazanma de¤il, Tanr›<br />
nazar›ndaki de¤er kazanmad›r. Her insan›n<br />
bafl›na bir polis dikmekle toplumu,<br />
dolay›s›yla devleti ayakta tutamazs›n›z.<br />
Devleti ayakta tutabilmek için insanlar›n<br />
polisinin kalbinde olmas› lâz›md›r.<br />
Böyle olunca, karfl›m›za farkl› anlay›fllar<br />
ç›k›yor. Bir k›s›m insanlar diyorlar ki;<br />
“mademki din, do¤rudan do¤ruya, Tanr›<br />
taraf›ndan insanlara gönderilmifl olan<br />
bir emirler manzumesidir, o zaman, bu<br />
manzumenin, devlet denilen tüzel kiflilik<br />
taraf›ndan da harfiyen uygulanmas› lâz›md›r,<br />
ancak o zaman Allâh’›n emri yerine<br />
gelmifl olur”. Böyle bir fley söz konusu<br />
de¤il. Neden de¤il? Kuran-› Kerim,<br />
yatay ve dikey boyutu olan görüfller manzumesidir.<br />
Dikey boyut insanl›¤›n var<br />
oluflundan günümüze kadar, Hz. Peygamber<br />
de dahil olmak üzere, Allâh’›n<br />
bütün insanlar› yarat›rken onlar›n hamuruna<br />
koydu¤u, onlara kendi ruhundan<br />
üfledi¤i evrensel de¤erlerdir. ‹nsan<br />
öldürmeyi teflvik eden bir topluma rastlanamaz.<br />
Kötülü¤ü teflvik eden bir din<br />
yoktur. Bunlar bütün dinlerde; Yahudilikte,<br />
Hristiyanl›kta, Konfuçyizmde ya<br />
da Budizmde de var olan müflterek de-<br />
¤erlerdir. ‹nsan Haklar› Evrensel Beyannamesi’nde<br />
söz konusu edilen unsurlar<br />
bunlardand›r. Kuran-› Kerim’in bir<br />
de yatay boyutu vard›r. Bu yatay boyut,<br />
kendisini kabul ettirebilmek için, indirilmeye<br />
baflland›¤› günden son güne, yani<br />
son cümlesine kadar, hitap etti¤i toplumun<br />
toplumsal boyutudur. 610 y›l›nda<br />
ya da 620 y›l›nda yaflayan bir insan›n flu<br />
an üzerinde oturdu¤umuz koltuklar› düflünmesi<br />
mümkün de¤il. O dönemin yaflama<br />
flekli buna imkân tan›m›yordu. O<br />
zaman, o insan için temiz bir yere oturmak<br />
önemliydi. Günümüzde bunu “Hz.<br />
Peygamber koltu¤a oturmam›flt›, Kuran-<br />
› Kerim’de bu yoktur” biçiminde yorumlamaya<br />
kalkmak, din ile devleti çat›flma<br />
Millî Folklor, 2003, Y›l 15, Say› 60<br />
haline sokmakt›r. Orada, o toplumsal<br />
boyutta meydana gelmifl olan günlük hayat<br />
ile ilgili birtak›m kurallar, sizin için,<br />
laboratuarda kullanaca¤›n›z örnek malzemelerdir.<br />
Onlar, bütünüyle uygulanmas›<br />
zorunlu malzemeler de¤il; yeniden<br />
yap›land›r›lmas›, yorumlanmas› gereken<br />
haz›rl›k malzemeleridir. Bu yap› ve yorumdan<br />
sonra yeni kurallar getirmek zorunlulu¤u<br />
vard›r. F›khî hükümler ya da<br />
muamelât denilen hükümler buna aittir.<br />
Devlet de bu muamelât ile alâkal› hükümleri,<br />
içinde yaflan›lan döneme göre,<br />
yine Kuran-› Kerim’in istikametinde, insan›n<br />
kendi hayat›n› tabii bir biçimde<br />
sürdürebilece¤i flekilde yeniden yorumlar,<br />
yeniden oluflturur ve kurdu¤u noktada<br />
dini hükümler içine girer. Böylece<br />
din ile devlet aras›nda bir çat›flma sözkonusu<br />
olmaz. Zaten, din ile devlet birbirinin<br />
tamamlay›c›s›d›r. Her iki kurum da<br />
müreffeh toplumu oluflturma durumundad›r.<br />
Esasen Kuran-› Kerim’de bir toplumdan<br />
istenen belli fleyler görülür: Bir<br />
tanesi hay›rda(iyilik ve güzellikte) yar›flan<br />
bir toplum; bir baflkas› adaleti yerine<br />
getiren bir toplum düzeni. Sadece güçlülerin,<br />
zenginlerin hakk›n› ön plâna alan<br />
bir devlete devlet denmez. Hak ve adalet<br />
toplum hayat›n›n vaz geçilmez unsurudur.<br />
Kanaatimce, bunlar aras›nda en<br />
önemli olan bir baflka husus da iflin ehline<br />
verilmesi yolunda yap›lacak yap›lanma,<br />
yürütme ve yönetimdir. Kuran-› Kerim’de,<br />
Allâh’›n bize toplumsal düzenle<br />
ilgili olarak duyurdu¤u önemli mesajlar<br />
var. Birincisi, “Ben, yan›mda beni temsil<br />
eden baflka bir toplum ya da kifli istemiyorum,<br />
flirke tahammülüm yok, ortak<br />
kabul etmiyorum”. ‹kincisi, Sosyo-ekonomik<br />
adaletsizliklere isyan ediyorum.<br />
Fakirlerin, çocuklar›n, kölelerin ezildi¤i,<br />
sadece gücü yetenlerin sözünün geçti¤i<br />
bir toplum, insan toplumu de¤ildir. Ortadaki<br />
bu uçurumun behemehal yok<br />
edilmesi lâz›md›r. Üçüncüsü, geçmifl<br />
http://www.millifolklor.com 21
Change language