You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Millî Folklor, 2003, Y›l 15, Say› 60<br />
le’de Anadolu’nun hali; günümüzde Bosna,<br />
Çeçenistan ve Filistin’de yaflananlar)<br />
kader tabakas›yla (genel insanl›k idesiyle)<br />
ilgilidir. Sonuçta denilebilir ki hemen<br />
her devirde -kitlesel veya mevziî- bu y›k›mlar<br />
olacak ve insanlar bundan ›zt›rap<br />
çekecektir.<br />
Bu y›k›mlar ve ›zt›raplar, sonuçta<br />
hem fert hem de toplum baz›nda bir tak›m<br />
birikim ve de¤erlerin yok olmas›na<br />
sebep olmufltur. Yok edilen her bir birikim<br />
ve de¤erin, gelecekte büyük boflluk<br />
oluflturaca¤› muhakkakt›r. Bu yüzden<br />
insano¤lu sahip oldu¤u birikim ve de¤erlerini<br />
çok iyi muhafaza etmelidir. Bu çerçevede<br />
al›nyaz›s› ba¤lam›nda metinden<br />
“Sahip ç›k›lamayan her fley, zamanla elden<br />
ç›kar” sonucunu ç›karmak da mümkündür.<br />
Bu fliirin hangi tarihî hadise üzerine<br />
kaleme al›nd›¤› kay›tlarda belirtilmektedir.<br />
Ancak flair, o tarihî hadiseye<br />
do¤rudan göndermede bulunmamakla<br />
fliirinin irreel alan›n› çok katmanl› hâle<br />
getirmifl olmaktad›r. Tek olaya göndermede<br />
bulunsayd› fliirin evrensel mesaj›<br />
zedelenmifl olurdu. Bu vas›f, fliirselli-<br />
¤in/sanatkârâneli¤in bir iflaretidir.<br />
Sonuç olarak söylemek gerekirse<br />
sanatkâr, bir metni çok katmanl› olarak<br />
kurgulamaktad›r. Okuyucu/dinleyicinin<br />
ardalan bilgisi, edebî birikimi bu katmanlara<br />
nüfuz etmesinde belirleyici olmaktad›r.<br />
Çeflitli analiz metodlar› bir<br />
metnin anlam katmanlar›n› ortaya ç›karmada,<br />
bir baflka ifadeyle derin yap›ya<br />
sahip olup olmad›¤›n› tesbit etmede<br />
yol gösterici olmaktad›rlar. Ontolojik<br />
analiz metodu da derin yap›y› çözümlemede<br />
etkili bir yöntemdir. Bu metodun<br />
halk edebiyat› alan›na giren fliirlere uygulanmas›<br />
onlar›n sanat de¤erini ortaya<br />
koyacakt›r. Nitekim yukar›daki incelemede<br />
bunun bir örne¤i sergilenmifltir.<br />
Böylece çeflitli tekniklerin halk fliirine<br />
uygulanmas›n›n gereklili¤i, uygulanabilece¤i<br />
ve somut sonuçlara ulafl›labilece¤i<br />
görülmüfl olmaktad›r.<br />
NOTLAR<br />
1 1913’te Ziya Gökalp, Halka Do¤ru Dergisi’nde, 23<br />
Temmuz 1913 tarihinde “Halk Medeniyeti-I Bafllang›ç”;<br />
R›za Tevfik (Bölükbafl›) de Peyam<br />
Gazetesi’nin Edebî Eki “Peyâm-› Edebî”de 20<br />
fiubat 1329 (1913) da “Folklor-Folklore” ve Mehmet<br />
Fuat Köprülü de “‹kdam Gazetesi”nde 6 fiubat<br />
1914’te “Yeni Bir ‹lim: Halkiyât “Folk-lore” bafll›kl›<br />
yaz›lar›n› yay›nlam›fllard›.<br />
2 ‹smail Tunal›, M. Kaplan’›n, “Tanp›nar›n fiiir Dünyas›”<br />
adl› eserde Tanp›nar’›n fliirlerini<br />
C.G.Jung’dan ald›¤› bir metodla bütünlü¤ü parçalayarak<br />
çözümlemesini tenkit eder. (1984:135)<br />
3 Yahya Kemal’in “Sessiz Gemi”, C. S. Taranc›’n›n<br />
“Gün Eksilmesin Penceremden” fliirlerine ‹smail<br />
Tunal›, (1984 s.135-138); Bâki’nin bir gazeline<br />
Dursun Ali Tökel (Yedi ‹klim, May›s 1996, S.74,<br />
s.53); M. Kaya Bilgegil’in “Yaln›zl›k” mensûresine,<br />
Ömer Selim (Türklük Bilimi Araflt›rmalar›, May›s<br />
1997, s.133); Turgut Uyar’›n “Gö¤e Bakma Dura¤›”<br />
adl› fliirine Ahmet Cüneyt Iss› (Yedi ‹klim, Eylül<br />
1997, S.90, s.43); C.S.Taranc›’n›n “De¤irmen”<br />
fliirine Fikret Uslucan (Hece Dergisi, Ekim 2001,<br />
S.58, s.71); bu analiz metodunu uygulam›flt›r.<br />
4 Süleyman (a.s.) hakk›nda anlat›lan efsanelerde<br />
karfl›tl›k daha ziyade Süleyman (a.s.) ile onun taht›na<br />
oturan dev aras›ndad›r. Muhtemelen flair<br />
“dev” yerine “mar” imgesini tercih etmifl. Y›lanlar,<br />
bu efsanede Hz. Süleyman’›n taht›n› korurlar.(Tökel:295)<br />
KAYNAKÇA<br />
AR‹STOTELES, (1983) Poetika, (Çev: ‹smail<br />
Tunal›), Remzi Kitabevi, ‹stanbul.<br />
GÜNAY, Umay, (1986), “Türk Halk Edebiyat›nda<br />
Tenkid Konusunda Düflünceler”, III. Milletleraras›<br />
Türk Folklor Kongresi Bildirileri, II<br />
Cilt, Halk Edebiyat›, Kültür ve Turizm<br />
Bakanl›¤›, Ankara.<br />
‹NCE, Özdemir, (1992), Tabula Rasa, Can Yay›nlar›,<br />
‹stanbul.<br />
KORTANTAMER, Tunca (1993), Eski Türk<br />
Edebiyat›, Makaleler, Ankara.<br />
KÖKTÜRK, Milay-Dr. Mustafa Arslan, (1999),<br />
“Halkbiliminde Teori ve Yöntem Aray›fllar›”<br />
Millî Folklor, S:41, Ankara.<br />
O⁄UZ, Öcal, (2000), Türk Dünyas› Halk Biliminde<br />
Yöntem Sorunlar›, Ankara, Akça¤ Yay›nevi.<br />
TÖKEL, Dursun Ali, (2000), Divan fiiirinde<br />
Mitolojik Unsurlar, fiah›slar Mitolojisi, Akça¤<br />
Yay›nevi, Ankara.<br />
TUNALI, ‹smail, (1984), Sanat Ontolojisi, ‹stanbul,<br />
Edebiyat Fakültesi Bas›mevi.<br />
WELLEK, Rene-Austin WARREN, (1983), Edebiyat<br />
Biliminin Temelleri, (Çev. A.E.Uysal), Kültür<br />
ve Turizm Bakanl›¤› Yay›nlar›, Ankara.<br />
178 http://www.millifolklor.com
Change language