You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
müzelerin adlar›n› “Halk Bilgisi Müzesi”<br />
olarak de¤ifltirmek gerekmektedir. Bundan<br />
sonra yap›lmas› gereken ise, bu mekanlardaki<br />
aç›klama ve bilgileri daha da<br />
zenginlefltirmek “halk bilgisi ürünü” ve<br />
“yarat›c›s›”, yani “sanat eseri” ve “sanatç›”<br />
iliflkisini ve bunlar›n toplumla iliflkisini<br />
belirterek yeniden düzenlemek gerekmektedir.<br />
Yine sesli aç›klama ve özel<br />
olarak gelifltirilmifl göze ve kula¤a yönelik<br />
efektlerle bu müzeleri daha canl› ve<br />
cazip hale getirmek mümkün olabilir.<br />
Sadece medya organlar› ve müzecilik<br />
sisteminde yap›lacak de¤iflimler de-<br />
¤il, ayn› zamanda; özellikle materyal<br />
alan›ndaki halk bilgisi ürünlerinin üretici<br />
ve sat›c›lar›n› da daha bilinçli k›lmak,<br />
sahip olduklar› veya ticaretini yapt›klar›<br />
ürünlerin sadece belli ifllevlere<br />
sahip her hangi bir materyal de¤eri de-<br />
¤il, ayn› zamanda bizim toplumsal de-<br />
¤erlerimizi ve toplumumuza mensup sanatç›lara<br />
ait yaratmalar› al›p satt›klar›n›<br />
bilmelerini sa¤lamak gerekir. E¤er bu<br />
bilinç üreticiden, sat›c›ya ve kullan›c›ya<br />
kadar genifl bir kesimi kapsayacak flekilde<br />
oluflturulabilirse örne¤in, bir Türk<br />
hal›s› veya kiliminin Türk insan›n›n hayat›ndaki<br />
çok genifl de¤erleri, renk dünyas›n›,<br />
do¤a tutkusunu, insan-do¤a ve<br />
eflya ba¤lam›nda yans›tan bir yaratma<br />
oldu¤u ö¤retilirse, hal›n›n neden bir kültür<br />
de¤eri oldu¤u benimsetilirse sunum<br />
da daha sa¤l›kl› bir sonuç getirir.<br />
Sunumla ilgili son sorun ise; “etik”<br />
sorunudur. Etik sorun, halk bilgisi ürünlerinin<br />
derlenmesi an›ndan itibaren bafllayan<br />
“sahiplik” ve “aitlik” meselesidir.<br />
Derledi¤iniz bir hikâye veya masal›n sahibi<br />
kimdir? Baflka bir ifadeyle; bir halk<br />
bilgisi ürünü bir kifliye ait olabilir mi?<br />
Halk bilgisi ürünleri “halka ait”tir ve<br />
halk›n her üyesi halk bilgisi ürünlerinin<br />
“sahibi”dir. Türk halk bilgisi ürünleri,<br />
Türk halk›n›n üyesi oldu¤unu kabul<br />
Millî Folklor, 2003, Y›l 15, Say› 60<br />
eden herkese aittir ve Türk halk›n›n<br />
üyesi oldu¤unu kabul eden herkes, Türk<br />
halk bilgisi ürünlerinin sahibidir. Ancak<br />
bu ürünlere sahip olma hakk› olan bir<br />
kifli bu ürünleri iste¤i gibi kullanma ve<br />
bunlardan istedi¤i gibi bir ekonomik de-<br />
¤er elde etme hakk›n› kazanmaz. Örne-<br />
¤in; bir halk türküsünün sözlerini ve<br />
müzi¤ini bozarak toplumun benimsemeyece¤i<br />
bir flekilde ve “anonim” ad› alt›nda<br />
kullan›p, bundan ekonomik bir getiri<br />
ve ayr›ca bireyin kendisine de bir ün<br />
sa¤lama giriflimi etik olarak uygun olmayacakt›r.<br />
Di¤er taraftan, geleneksel<br />
bir türün fleklini yeni de¤erlerle doldurmak<br />
veya geleneksel bir güfteyi, yukar›da<br />
aç›klad›¤›m›z “de¤iflme” ve “geliflme”<br />
kavramlar›na uygun bir flekilde, toplumsal<br />
de¤erlerle uyuflan bir çerçevede yeniden<br />
düzenleyerek sunmak daha uygun<br />
bir yaklafl›m olacakt›r.<br />
Sonuç olarak flunlar› söylemek<br />
mümkündür: Halk bilgisi ürünleri sadece<br />
tespit ve derleme aflamas›nda b›rak›lmamal›,<br />
üçüncü boyut olan sunum ve tan›t›m<br />
aflamas›nda da de¤erlendirilmelidir.<br />
Üçüncü boyut, halk bilim uzmanlar›na<br />
dan›flarak yap›lmas› gereken sunum<br />
ve tan›t›m› getirmelidir. Halk bilimi alan›nda<br />
yetiflmifl uzmanlar taraf›ndan<br />
medya organlar›nda, müzelerde, e¤itim<br />
kurumlar›nda, sempozyum, panel ve çal›fltaylarda<br />
yap›lacak sunumlar daha<br />
fazla halk bilgisi ürününün yerelden<br />
ulusala, ulusaldan evrensele ulaflmas›n›<br />
sa¤layacakt›r. Bütün bunlar hem ulusal<br />
kimlik ve benli¤in korunmas› ve gelifltirilmesinde<br />
hem de ekonomik anlamda<br />
halk bilgisi ürünlerinin daha ciddi katk›<br />
sa¤lamas›na yol açacakt›r.<br />
Kaynaklar:<br />
Glassie, Henry. Turkish Traditional Art Today. Indiana:<br />
Indiana Unv. Press, 1993.<br />
http://www.millifolklor.com 77
Change language