Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
lang›c›n›n 7. ve 8. yüzy›llara kadar uzand›¤›<br />
belirtilmektedir (Berdibay, 1996:<br />
46). Zaten Dresden nüshas› üzerinde çal›flan<br />
O. Fleischer de, Dede Korkut kitab›n›n<br />
‹ç O¤uz ve Tafl O¤uz boylar›n›n<br />
Hz. Muhammed devri maceralar›n› anlatt›¤›n›<br />
belirtmektedir. Yani 8. ve/ veya<br />
9. yüzy›lda yaflad›¤›na dair iddialar (N›sanbayev,<br />
1999:61) ileri sürülse de Korkut<br />
Ata’n›n 7.-8. yüzy›llarda yaflad›¤› yönündeki<br />
kabuller daha yayg›nd›r.<br />
2. Korkut Ata’n›n annesi K›pçak<br />
Türkü, babas› O¤uz Türküdür. Hatta<br />
babas› hakk›ndaki bilgiler daha fazlad›r.<br />
Bu bilgilere göre Korkut’un babas› Karahoca,<br />
O¤uz Türklerinin Kam› (Kay›spas)<br />
boyundand›r.<br />
3. Kork›t Ata’n›n yaflad›¤› mekân<br />
“S›rderya ›rma¤› k›y›s›” olarak kabul<br />
edilmektedir (N›sanbayev, 1999:62).<br />
4. Korkut Ata uzun bir ömür sürmüfl;<br />
‹nal, Kölerken ve Kanl›koja adl› üç<br />
han devrinde sadrazaml›k yapm›fl, Türk<br />
töresine uygun kanunlar koymufl ve uygulam›fl,<br />
Türk milletini da¤›n›kl›ktan<br />
kurtararak birlik ve beraberli¤e yönlendirmifltir.<br />
5. Korkut Ata’n›n yat›r›, Kazakistan’›n<br />
Güneybat› bölgesinde bulunan K›z›lorda<br />
(Akmescid) ilinin Karmakfl› (Jalagafl)<br />
ilçesine 19 km uzakl›kta, S›rderya<br />
k›y›s›ndad›r. Türbesinin de burada oldu-<br />
¤u, nehrin taflmas› sonucu y›k›ld›¤› söylenmekte<br />
olup, 1980’de, dört sütunu dört<br />
kopuzu and›ran bir an›t-mezar yap›lm›flt›r.<br />
6. Hayat› etraf›nda pek çok efsane<br />
teflekkül etmifl, bu efsaneler yüzy›llarca<br />
dilden dile aktar›lm›flt›r.<br />
7. Korkut Ata sadece bir efsane<br />
kahraman› de¤il, Kazakistan Türk müzi¤inin<br />
atas› olarak da kabul edilmektedir.<br />
“Korkut Küyü”/ “Korkut Sar›n›” adl›<br />
müzik türünün yarat›c›s› Korkut<br />
Ata’d›r. Meselâ Bol›bay Baks›, Nayman<br />
Bala, Nisan Ab›z, Mekefl Baks› j›rlar›nda<br />
Kork›t Ata’n›n ad› usta/pîr olarak<br />
geçmektedir.<br />
Sonuç<br />
Korkut Ata, Kazakistan’da bir efsane<br />
kahraman›, küyün atas› olarak karfl›m›za<br />
ç›kmaktad›r. Korkut Ata’n›n hayat›<br />
etraf›nda anlat›lan efsanelerden<br />
(=menkabelerden) baz›lar› dilden dile<br />
aktar›l›rken baz› tarihî olaylar›n etkisiyle<br />
destana dönüflmüfl, Korkut Ata da<br />
Azerbaycan ve Anadolu sahas›na gelirken<br />
destan kahraman› olmufltur. Dede<br />
Korkut ile ilgili anlatmalar yaln›zca efsane<br />
ve destan özellikleri tafl›mazlar. Bu<br />
anlatmalar zamanla hikâye, hatta masal<br />
özellikleri kazanm›fl, Türk dünyas›n›n<br />
de¤iflik yerlerinde oldu¤u gibi Anadolu’da<br />
da sözlü kültür gelene¤i içinde Dede<br />
Korkut masallar› anlat›lmaya bafllanm›flt›r.<br />
Özellikle Bams› Beyrek, Tepegöz<br />
gibi Dede Korkut hikâyeleri destan özelliklerini<br />
yitirerek masallaflm›fllard›r. Dede<br />
Korkut anlatmalar› böylelikle efsane,<br />
destan, hikâye, masal gibi halk edebiyat›<br />
anlat› türleri aras›nda geçifl yapan<br />
bunlar›n hepsinden nak›fllar alan bir anlat›<br />
türü özelli¤i kazanm›flt›r. Bu tespitten<br />
hareketle, destan araflt›rmalar›nda<br />
türler aras›ndaki geçifllerin de göz önünde<br />
bulundurulmas› gerekti¤ini bir kez<br />
daha belirtmek gerekecektir. Türk dünyas›n›n<br />
de¤iflik bölgelerinde destan, hikâye,<br />
masal veya efsane olarak dilden<br />
dile aktar›lan Dede Korkut/ Korkut Ata<br />
anlatmalar›n›n tespiti ve yazma nüshalar›yla<br />
bir bütün hâlinde de¤erlendirilmesi<br />
yap›lmas› gereken çal›flmalar›n bafl›nda<br />
yer almaktad›r.<br />
NOTLAR<br />
Millî Folklor, 2003, Y›l 15, Say› 60<br />
1 Türkiye’de de A.B.Alptekin (1997), B.fiiflman<br />
(1998), A.B.Ercilasun (1998) gibi bilginlerin makaleleri<br />
yay›mlanm›flt›r.<br />
http://www.millifolklor.com 229
Change language