Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Millî Folklor, 2003, Y›l 15, Say› 60<br />
Mo¤ol sald›r›s›ndan sonra yaz›lan<br />
eserlerde flamanizmle ilgili genifl bilgiler<br />
yer al›r. Cengiz Han’›n Mo¤ollar› flamanisttir.<br />
Mo¤ol döneminde flamanizm üç büyük<br />
dinin hücumuna u¤rar. ‹slâmiyet, Budizm<br />
ve H›ristiyanl›k. H›ristiyanl›k Orta Asya<br />
ve ‹ran’da ‹slâmiyet’e ma¤lup olur. Budizm,<br />
Mo¤olistan’da zafer kazan›r. fiamanizm<br />
ise Budizm ve ‹slâm dinine birçok miras<br />
b›rakarak Altay ve Sibirya da¤lar›na<br />
çekilir(‹nan 2000: 12).<br />
Bu genel giriflten sonra Yozgat ve yöresinde<br />
rastlad›¤›m›z baz› flamanik ve kozmogonik<br />
inançlar› incelemeye çal›flal›m:<br />
Ya¤mur ve Önemi:: Ya¤mur berekettir,<br />
bolluktur. Ya¤murun az ya¤mas›<br />
veya hiç ya¤mamas› Anadolu insan›n›n<br />
ürününün az olaca¤› anlam›na gelir. Ya¤mur<br />
yoksulun tarlas›na, zenginin oca¤›na<br />
ya¤arsa daha büyük de¤er kazan›r. Ya¤murun<br />
ya¤mamas› yöre halk›n› üzer. Halkta<br />
ne ile geçinece¤i, çocu¤unu nas›l okutaca¤›,<br />
borçlar›n› ne ile ödeyece¤i endiflesi<br />
bafllar. Allah’tan hep ya¤mur, hep bereket<br />
beklenir. Rûzgar›n esme yönüne göre ya¤murun<br />
ya¤›p ya¤mayaca¤› tahmin edilir.<br />
Güneyden ve bat›dan esen yel ya¤mur getirebilir.<br />
Ya¤mur Duas› Ritüelleri: Ya¤mur<br />
duas›; kurak geçen yaz mevsimlerinde uygulanan<br />
ritüeldir.<br />
Ya¤mur duas›n› Gürbüz Erginer flöyle<br />
tan›mlar: “Ya¤mur duas› daha çok yapay<br />
sulama teknolojisinin ulaflmad›¤› yöre ve<br />
toplumlarda görülen, kurakl›k dönemlerinde<br />
kurakl›¤› gidermek için do¤a üstü güçlere<br />
do¤rudan ya da do¤a üstü güçlere yak›nl›¤›<br />
tasar›mlanan güçler arac›l›¤› ile dolayl›<br />
bir biçimde iliflki kurma ve onlardan ya¤mur<br />
ya¤d›rmalar› iste¤ine yönelik olarak<br />
uygulanan dinsel, büyüsel ritüellerin bütünüdür(Erginer:<br />
1997/221).<br />
E¤er beklenilen ya¤mur ya¤mazsa,<br />
havalar kurak gitmeye devam ederse ne<br />
yap›laca¤›na topluca karar verilir. Ya¤mur<br />
ya¤d›rmak için yap›lan önemli ifllerden birisi<br />
afla¤›da anlataca¤›m›z uygulamad›r.<br />
Erkek at kellesine Kur’an’dan baz› âyetler<br />
yaz›l›r. Güvenilen, iyi bilinen bir kifli bu<br />
kelleyi dereye götür iki rekat namaz k›ld›k-<br />
tan sonra kelleyi derede ›slat›r. Kimse ile<br />
konuflmaz, kelleyi suya sark›t›r. Islanan<br />
kellenin suya gitmemesi için kelleyi su k›y›s›ndaki<br />
bir a¤aca veya baflka nesneye<br />
ba¤lar. Ya¤mur ya¤arken kelle ba¤land›¤›<br />
yerden al›n›p güvenli bir yere kald›r›l›r.<br />
E¤er kelle ba¤land›¤› yerden al›nmazsa<br />
her taraf› selin alaca¤›na inan›l›r. Her fleye<br />
ra¤men ya¤mur ya¤mazsa, günahkârlara<br />
tövbe ettirilir. Borçlar ödenir. Çal›nm›fl veya<br />
haks›z yere al›nm›fl eflyalar sahiplerine<br />
geri verilir. Ya¤mur duas›na ç›k›laca¤› halka<br />
duyurulur. S›¤›r ve koyun çobanlar›na<br />
ertesi günü ö¤lede çevreye yak›n bir türbeye<br />
güttükleri hayvanlar› getirmesi ö¤ütlenir.<br />
Ço¤unlu¤u çocuk olmak üzere köy halk›<br />
bir kurban alarak bu türbenin veya ermifl<br />
bir kiflinin mezar›n› yan›nda toplan›r.<br />
Koyun ve kuzular birbirlerini görünce meleflir.<br />
Hayvanlar bö¤rüflür. ‹nsanlar›n boyular›<br />
büküktür. Herkes eski ve yamal› elbiselerini<br />
giymifltir. Ceketler ters çevrilmifl,<br />
flapkalar›n›n telekleri arkaya döndürülmüfltür.<br />
Çocuklar›n günahs›z olduklar›na<br />
inan›ld›¤› için genellikle onlara dua<br />
okumada etkin olmalar› istenir. ‹ki rekat<br />
namaz k›l›n›r. ‹mam ayakta durur, cemaat<br />
oturur. Namaz bittikten sonra özellikle çocuklar<br />
hep bir a¤›zdan flu dualar› söyler:<br />
Ya¤ ya¤ ya¤mur<br />
Teknede hamur<br />
Tarlada çamur<br />
Ver Allah›m ver<br />
Selli süllü bir ya¤mur.<br />
Had› hodu neden oldu<br />
Bir kaflfl›k sudan oldu<br />
Verin hodunun hakk›n›<br />
Gitsin ard›na bak›n› bak›n›<br />
Gökten isteriz rahmet<br />
Yerden isteriz bereket<br />
Diyelim hep bir a¤›zdan Allah Allah.<br />
Ben anam›n ilkiyim<br />
Derelerde tilkiyim<br />
Gök kuzu kurban<br />
Göbeklice harman<br />
Ver Allah›m ver<br />
Selli süllü bir ya¤mur (Zarife Kayadelen,<br />
67 yafl›nda, okur yazar de¤il, Bo¤azl›yan-<br />
Yozgat).<br />
90 http://www.millifolklor.com
Change language