Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
söylediklerini de söylemektedir (Bayr›,<br />
1950:163, 164).<br />
Beysano¤lu da Diyarbak›r’da panay›rlarda,<br />
kahvehanelerde düzenlenen<br />
flenliklere at›flmalara, muamma çözme<br />
yar›flmalar›na Türkçe söyleyen Diyarbak›rl›<br />
Ermeni âfl›klar›n da kat›ld›¤› tespit<br />
etmifltir (Beysano¤lu, 1992:68).<br />
Köprülü ise Ermeni âfl›klar›n, naz›m<br />
flekli, eda, son dörtlükte flair ad›n›n<br />
zikredilifli, telâkki ve zevk itibariyle,<br />
âfl›k edebiyat›m›zdaki örneklerden tamamiyle<br />
farks›z eserler vücuda getirdiklerini<br />
ifade etmektedir (Köprülü,<br />
1989:248).<br />
ERMEN‹ ÂfiIK NURL‹YAN SAR-<br />
K‹S ZEK‹<br />
‹ki milletin kültürel etkileflimi neticesinde<br />
Türkçe fliir söyleyen, Hayk Berberyan’›n<br />
tasnifinde de Anadolu okulunun<br />
temsilcileri aras›nda yer alan Ermeni<br />
Âfl›klardan biri de Nurliyan Sarkis<br />
Zeki’dir. Zeki 1258 (1842-43) y›l›nda<br />
Sungurlu’da do¤mufltur. ‹lk tahsilini Ermeni<br />
okulunda gördükten sonra babas›<br />
Nurlu Çorbac› taraf›ndan müderris<br />
Ömer Efendi medresesine verilmifl ve<br />
tahsilini orada tamamlam›flt›r. H. 1280<br />
(1863-64) y›l›nda Sand›k emini, daha<br />
sonra tahrir katibi ve mahkeme azas› s›fat›yla<br />
görev yapm›flt›r. Bir ara bu görevinden<br />
azl edildiyse de, Adliye nazaretine<br />
çekti¤i telgraf üzerine tekrar bu göreve<br />
tayin edilmifltir (Köprülü, 1989:266).<br />
Keskin halk› ve bu havalinin âfl›klar›<br />
Zeki’den Keskinli diye bahsetmektedirler.<br />
Çingeyli Âfl›k Bektafl Gazelo¤lu’nun<br />
anlatt›klar›na göre Keskinliler,<br />
toplant›larda Sarkis geldi¤inde onun flairli¤ine<br />
hürmeten aya¤a kalkar ve onu<br />
ayakta karfl›larlarm›fl. Ancak Sarkis için<br />
aya¤a kalkmak onlar› rahats›z etmekteymifl.<br />
Buna bir çözüm yolu arayarak<br />
toplant›lara Sarkis’ten sonra gelme¤e<br />
Millî Folklor, 2003, Y›l 15, Say› 60<br />
karar vermifller. Böylece hem Sarkis’e<br />
aya¤a kalkmak zorunda kalmayacak,<br />
hem de Sarkis’in gönlünü k›rmayacaklarm›fl.<br />
Bunu anlayan Sarkis duruma<br />
çok üzülmüfl. O s›rada Hac› Bektafl evladlar›ndan<br />
Cemal Efendi Keskin’de misafir<br />
olarak bulunuyormufl. Sarkis’e yap›lanlardan<br />
üzüntü duyarak senin ad›n<br />
Zeki olsun demifl. Zeki bütün bu hadiseler<br />
neticesinde üzüntüsünü flu m›sralarla<br />
dile getirmifltir. Ya nice sabretsin Zeki<br />
dünyay› viran ettiniz./ Hörmet etmek<br />
böyle midir Hazret-i Peygambere/ Hem<br />
ci¤er-pâreyi nur-› çeflm-i Haydara (Kaynak<br />
Kifli 1)<br />
Sarkis Zeki, Keskin ve havalisinde<br />
hakl› bir flöhrete sahiptir. Özellikle o<br />
bölgedeki Aleviler ona son derece hürmet<br />
edip k›ymetli hediyelerle ziyaretine<br />
giderlermifl. Sarkis Zeki’nin Bektafli flairlerinden<br />
hiçbir fark› yoktur Afl›k Sarkis’in<br />
yak›n dostlar›nda H›rrant Hurri<br />
Efendi’nin nakletti¤i Sarkise ait olan<br />
“Her mezhep ve tarikata hürmet ederim,<br />
lakin Bektafli tarikat›n› çok severim.”<br />
Sözü de tespitimizi teyit eder niteliktedir<br />
. ‹lham flekli, eda duyufl tarz› ve düflünüfl<br />
itibariyle onu tamam›yle bir Türk<br />
Bektaflisi gibi düflünebiliriz (Köprülü,<br />
1989:267). Sarkis Zeki sadece halk aras›nda<br />
de¤il, bölgede toplanan afl›klar<br />
aras›nda da itibar bulmufltur. ‹çinde<br />
âfl›k Zeki’nin de bulundu¤u “yedi âfl›klar”<br />
diye adland›r›lan, Seyyid Süleyman,<br />
Deli Boran, Sefil Ahmet, Fedai, Yaz›rl›<br />
Sefil Ali, Kul Fakir, muhtelif zamanlarda<br />
Haydar Sultan’da yedi gün karfl›lafl›rlar<br />
at›flmalar yapar ve birbirlerini yenemezlermifl<br />
(Kaynak kifli 2).<br />
Sarkis Zeki’nin ‹stanbul’a gidifli ve<br />
orada sanat›n› icra edifli ile ilgili bilgi sahibi<br />
olmam›za ra¤men, Ahmet Rasim,<br />
hat›ralar›n› anlat›rken ‹stanbul gazinolar›ndan<br />
birinde Köro¤lu havalar›n› ça-<br />
http://www.millifolklor.com 181
Change language