You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Millî Folklor, 2003, Y›l 15, Say› 60<br />
pis kokmas›d›r. Hayvanlara vurarak kötülüklerden<br />
korunur. Eski Türk inan›fl›nda<br />
so¤an, sar›msak gibi kötü kokulu<br />
bitkilerin insanlar› kötü ruhlardan korumas›<br />
inanc›yla örtüflür. Y›lanb›ça¤› uygulamas›<br />
Mu¤la’da nevruzda da görülür<br />
(Önal, 2000: 187).<br />
ç- Yeflilde Yuvarlanma ile ilgili<br />
olanlar: Ula’n›n Elmal› köyünde verilen<br />
bilgi: “Yeflilde yuvarlanan olurdu,” (K-4)<br />
fleklindedir.<br />
Çimende yuvarlanma uygulamas›<br />
Mu¤la’da nevruz bayram›nda da görülür.<br />
Yuvarlanan kiflinin günahlar›n›n<br />
dökülece¤ine, vücuda çiyin de¤mesiyle<br />
sa¤l›kl› olunaca¤›na inan›l›r (Önal,<br />
2000:188).<br />
d- ‹badet Etme ile ‹lgili Olanlar: Bozüyük<br />
beldesinde Paskalyada Müslümanlar›n<br />
ibadet etti¤i belirtilir: “Kâfirler<br />
küfür yapar, bizimkiler ibadet ederler”<br />
(K-19).<br />
Dobruca’da yap›lan dinî uygulamada<br />
hayvanlar›n kulaklar›na sûreler okunur<br />
(Önal, 1996b: 697).<br />
e- Di¤er Uygulamalar: Yata¤an’›n<br />
Katranc› köyünde: “Evlere üzüm yapra¤›<br />
asarlar. Silah varsa o gece patlat›rlar”<br />
(K-9).<br />
Dobruca’da evlerin efli¤ine bu¤day<br />
serpilir. Bereket getirece¤ine inan›l›r<br />
(Önal, 1996b, 696). Silah at›lmas› ise kötü<br />
ruhlar› korkutmak için yap›l›r ve eski<br />
bir Türk inan›fl›d›r (Radloff, 1986:174).<br />
III- KARfiI TEDB‹RLER<br />
Müslümanlar Paskalyada çeflitli<br />
tedbirler al›rlarken H›ristiyanlar da<br />
benzer karfl› tedbirler alm›fllar, benzer<br />
tepkileri göstermifllerdir. Mu¤la’n›n Çatakba¤yaka<br />
köyündeki kaynak kifli gelene¤i<br />
flöyle anlat›r: “H›ristiyanlar Lambiri<br />
derler, diken takarlard›. Gayrimüslimler<br />
H›d›rellez bayram›nda diken takarlard›”<br />
(K-15). Bozüyük beldesinde,<br />
kad›nlar›n oyal› yazma(lar›) oldu¤u, erkeklerin<br />
keçe külah giydi¤i, k›rm›z› külah<br />
ve sarg›lar› oldu¤u ve bunlar›n üzerine<br />
dikenler takt›klar› anlat›lm›flt›r (K-<br />
19). Yata¤an’›n Katranc› köyünde ise:<br />
“Gâvurlar bafllar›na eflek boku sokarlarm›fl,”<br />
(K-9) fleklindeki bilgiler konu ile ilgini<br />
sözlü bilgilerimizdir.<br />
IV- DE⁄ERLEND‹RMELER<br />
Küfür akflam› törenleri kötülüklerden<br />
korunma amac›yla yap›l›r. Romanya’da<br />
ve Bulgaristan’da Türklerin atefl<br />
üzerinden atlamalar›, Afyon’da, Eskiflehir’de<br />
ve Manisa’da da görülür. Mu¤la’da<br />
ateflten atlama ile ilgili bir bilgiye<br />
rastlanm›yoruz. Günahlar›n “gâvurlara”<br />
gitmesini dilemek, nevruz ve h›d›rellezde<br />
de görülür. Atefl ‹slâm öncesinden günümüze<br />
kadar gelen bir ritüeldir. Türklerde<br />
atefl üzerinden atlamak, ar›nmak<br />
veya korunmak anlam›na gelir (Esin,<br />
1978:96).<br />
Yumurta ile ilgili inan›fllar, nesne<br />
ile nesneye yüklenen anlam aras›nda<br />
aranmal›d›r. Yumurtan›n karfl› inan›fl<br />
sahiplerinden al›nmamas› gerekir. Aksi<br />
halde kötülük bulafl›r. Is›rgan›n kötü<br />
ruhlara karfl› engel oluflturdu¤una inan›l›r.<br />
Ayn› inan›fl Azerbaycan’da günlük<br />
hayatta uygulanan bir korunma tedbiridir.<br />
Kötü kokulu bitki de ayn› ifllevi yürütür.<br />
Silah at›lmas› yine korunma sebebiyledir<br />
ve eski bir Türk inan›fl›d›r (Radloff,<br />
173-174).<br />
Bütün bu inan›fl ve davran›fllar animistik<br />
(mitolojik) düflünce yap›s›n›n izleri<br />
tafl›r. Paskalyada hem bayram› kutlayanlar›n,<br />
hem de onlar›n yak›nlar›na ait<br />
ruhlar›n geri dönüp karfl› dinden olanlara<br />
zarar vereceklerine inan›l›r. ‹lkellerde<br />
ölümün tam ve kesin bir tükenifl olmad›¤›na,<br />
ölenin sadece can›n› yitirmifl<br />
oldu¤una ve herhangi bir flekilde yaflamaya<br />
devam etti¤ine inan›l›r (Örnek,<br />
132 http://www.millifolklor.com
Change language