You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
neminde ve günümüzde, birtak›m kaçaklar›n<br />
ve ifle yaramaz adamlar›n, kendilerini<br />
tekrar eden ve üretmeyen insanlar›n<br />
meskenet yuvalar› haline gelmifltir.<br />
Bu aç›dan bak›nca, tam da bu sorunuzun<br />
cevab› olarak, “ça¤dafl dünyada<br />
bu tür yap›lanmalara gerek yoktur”.<br />
A.A.Ç. - Tarikatlar› bir tür sivil toplum<br />
kuruluflu olarak de¤erlendirebilir miyiz?<br />
E.R.F. - Ben bu tür kurulufllara sivil<br />
toplum kuruluflu diyemiyorum. Son<br />
zamanlarda kurulmufl olan tarikatlar;<br />
ya belli siyasî amaçlarla, ya belli ç›karlar›<br />
hedeflemifl ya da do¤rudan do¤ruya<br />
kendi anlay›fl›n› tek do¤ru olarak kabul<br />
eden bir dini gerçekli¤i yaflamak ve yaflatmak<br />
için kurulmufl. Böyle olunca,<br />
bunlar bir gereklilik olmaktan ç›k›yor.<br />
Ancak kurulufl döneminin tarikatlar›n›<br />
bunlardan ay›rmak gerek. Kurulufl döneminin<br />
tarikatlar›; atalar›ndan gelen<br />
dinamik ruhu, atavizmi; din ve iman ile<br />
birlefltirmek suretiyle, hayata yön veren,<br />
hayat› flekillendiren ve meskenet içerisinde<br />
de¤il, tam tersine insanlarla birleflip<br />
paylaflan ocaklar durumundayd›.<br />
Bunlar herkese aç›kt›, herkes oradan<br />
paylafl›r, herkes oradan bir fleyler al›r ve<br />
kendi yolunda yürürdü. Bugün böyleleri<br />
var m›, bilmiyorum. Günümüzün bu nevi<br />
oluflumlar› ile pek fazla da ilgili de¤ilim<br />
aç›kças›. ‹lgili olmaya da de¤er görmüyorum<br />
pekço¤unu.<br />
A.A.Ç. - Son y›llarda gündemden düflmeyen<br />
veya özellikle düflürülmeyen “türban”<br />
konusu da üniversitelerde ve kamuoyunda<br />
önemini koruyor. Bir teolog olarak<br />
bu konuda neler söyleyebilirsiniz?<br />
E.R.F. - En zor soru bu. Türban konusunda,<br />
çok vesilelerle, pekçok yerde<br />
görüfllerimi söyledim. Türban hakk›nda,<br />
burada, kesinlikle bir ayr›m getireyim.<br />
Han›mlar›m›z›n kendi geleneksel yap›lar›<br />
içerisinde, bafllar›n› örtmelerine ke-<br />
Millî Folklor, 2003, Y›l 15, Say› 60<br />
sinlikle karfl› de¤ilim, olmam da mümkün<br />
de¤il, bu kendimi inkâr olur. Hangi<br />
anlay›flta olursa olsun, hangi devirde<br />
olursa olsun; Osmanl› dönemi veya<br />
Cumhuriyet dönemi; bu bir inan›flt›r.<br />
Bunu, belli bir y›ldan itibaren, y›l›n› da<br />
söyleyeyim, 1960’l› y›llardan itibaren<br />
her fleyin esas› olarak tafl›rsan›z; muamelâtla<br />
alâkal›, insan iliflkileri ve davran›flla<br />
alâkal› olan bir hususu belli noktalara<br />
getirirseniz siyasî hareket etmifl<br />
olursunuz. Kuran-› Kerim’de mevcut<br />
olan, kad›nlar›n bafllar›n›n üzerindeki<br />
örtüyü omuzlar›na uzatmas› fleklindeki<br />
bir emir, zaten var olan bir unsurun daha<br />
da ne tarzda olmas› gerekti¤ini gösteren<br />
bir de¤erlendirmedir, belirlemedir,<br />
emirdir. O günün toplumunda kad›n, zaten<br />
bafl›n› örtüyordu. Gö¤üsleri görünmesin<br />
diye, omuzlar›na kadar, gö¤üslerinin<br />
üzerine sark›tmas› istenmifltir. Bu, o<br />
toplumun gere¤idir. Bunu benimsemek<br />
suretiyle onu devam ettiren baflka toplumlar<br />
da olur. Bu Orta Asya’da olur,<br />
Kuzey Afrika’da olur, Avrupa’da olur,<br />
baflka co¤rafyalarda olur. Bütün bunlar,<br />
bir anlamda, dinin yatay boyutudur. Bununla<br />
flunu söylemek istiyorum, yani baflörtüsünü<br />
takmad›¤›n›z zaman dinden<br />
ç›kmazs›n›z. Çünkü dinle ilgili de¤ildir<br />
bu. Biraz önce de belirtti¤im gibi kiflinin<br />
müslüman olup olmad›¤›n› belirleyen üç<br />
kural var: Allâh’a, Peygambere ve ahirete<br />
iman. Buna; Tevhit, nübüvvet ve meat<br />
diyoruz, yani öte dünya. Bafl örtüsünü<br />
bir din esas› veya inanç esas› olarak<br />
göstermek, yap›lmakta olan en büyük<br />
yanl›flt›r. Türkiye’de, üzülerek ifade edeyim,<br />
1960’l› y›llardan itibaren bu husus,<br />
radikal ‹slâm dedi¤imiz veya köktendinci<br />
dedi¤imiz gruplar›n, bafllar›nda Müslüman<br />
Kardefller olmak üzere, ‹slâm veya<br />
Bat› Dünyas› içerisinde, kendi kimliklerini<br />
belirlemek üzere ortaya koyduklar›<br />
belli simgelerin bir ürünü olmak<br />
üzere ortaya ç›kt›. Yani bu, bir ay›r›c›<br />
http://www.millifolklor.com 27
Change language