MİLLİ FOLKLOR 60. Sayı (Pdf)

ki yabanc›laflman›n, dikkatlere pek tak›lmayan
bir boyutunu oluflturmaktad›r.
Sivas’taki ifl yeri adlar›n› oluflturan
kelimeler, büyük oranda standart Türkçede
kulland›¤›m›z sözcüklerdir. Ancak
son on y›l içerisinde aç›lan baz› ifl yerleri
bu oran› biraz düflürmeye bafllam›flt›r.
Derledi¤imiz isimler içerisinde yabanc›
kelimelerin oran› -ki bu yabanc› kelimeler
hep Bat› menflelidir- % 10 civar›ndad›r.
Bu yüzde onluk dilimdeki baz› ifl yeri
adlar›n›n; “Alt›nsoy Ford Plaza, Ayd›nlar
Rent A Car, Bahtiyar Lucky Kanepe,
Bross Mant› Gözleme Center, Hakan
Baklava Patisserie Cafe, Hakan Color,
Kad›o¤lu Telsim Shop, Katipo¤lu Shopping,
Özsoft Bilgisayar, Pafla Fast Food,
Sena CD Shop” örneklerinde görüldü¤ü
gibi bir yar›s› yabanc›, di¤er yar›s› Türkçe
kelimelerden oluflmaktad›r. Bu tür
isimler, kimi iflletme sahiplerinin kendilerine
has de¤erlere bir nebze de olsa sahip
ç›kt›¤›n› ve fakat bu de¤erlerin bir
k›sm›n›, s›rad›fl› olma arzusuyla, bilinçli
ya da bilinçsiz olarak, özentiye kurban
ettiklerini göstermektedir. Baz› ifl yeri
adlar›n›n ise tamam› yabanc› kelimelerden
oluflmaktad›r: “Abbate, Activ Hyper
Market, Alaska Technology Shop, Algida
Shop, Baybi Land, Butik Deyzi, Collezione,
Dekoline, Diamond Bilardo, Estetica
Coiffur, Iceberg Net House, Mega Soft,
Metro, Naturland, Ofisline, Oskar, Panço
Kids Clup, Penguen Baby Market, Simena
Patisserie, Tiffany Tomato, Toyota
Plaza, World Wella “.
Marka belirten yabanc› kelimeler,
ifl yeri ad›nda bir noktaya kadar mazur
görülebilir. Ancak bunun d›fl›ndaki yabanc›
kelimelerin kullan›lmas›n›n hakl›
bir taraf›n›n oldu¤unu sanm›yoruz. Zira
milleti kendine yabanc›laflt›rman›n, kültürünü
etkisizlefltirmenin yolu onun dilini
bozmaktan geçmektedir. Dilimizin bozulmas›,
köklerimizden kopmam›z ve dolay›s›yla
küreselleflen dünyada hakim
Millî Folklor, 2003, Y›l 15, Say› 60
kültürlerin hegemonyas› alt›na girmemizle
ya da girmek kaç›n›lmaz ise girifl
sürecimizi h›zland›rmakla eflde¤er bir
anlam tafl›maktad›r. Bu sebeple iflletme
adlar›n›n seçiminde azamî dikkat gösterilmesi
gerekmektedir.
Sivas’taki tabelalarda yabanc› kelimelerin
kullan›m oran› bereket ki henüz
büyük flehirlerdeki kadar de¤ildir 6 . Ancak
bu konuda, gerek ifl yerlerine ruhsat
veren belediye ve maliye gibi kurumlar,
gerekse bu adlar› verenlerle müflteriler
duyarl› olmazsa bizim de onlardan pek
fark›m›z kalmayacakt›r. Zira bu tür kelimelerin
kullan›m› giderek artmakta ve
‘dükkan’ yerine art›k ‘shop’lar, ‘pastane’
yerine ‘patisserie’ler aç›lmakta; ‘teflhir
salonlar›’ yerini ‘showroom”lara b›rakmakta;
‘merkez’ yerine ‘center’lara gidilmekte
ve ‘büyük bina’lar›n yerine ‘plaza’lar
dikilmektedir.
Ticarî iflletme adlar›ndaki yabanc›laflma,
sadece bunlarla s›n›rl› de¤ildir.
Yabanc›laflma, imlaya yani kelimelerin
yaz›m›na da sirayet etmifltir ki as›l tehlike
de iflte burada yatmaktad›r. Çünkü
diller, kelime al›fl verifli noktas›nda birbirlerini
etkileyebilirler ve bu bir noktaya
kadar normaldir. Normal olmayan,
dahas› ac› ve vahim olan ise baflka bir dilin
ilkelerini, kurallar›n› al›p kullanmakt›r.
Tabelalara yabanc› kelimeler,
baflka bir dilin söz dizimi flekli sokuldu-
¤u gibi yabanc› dillerin imlas› da girmifltir.
Türkçe okundu¤u gibi yaz›lan, yaz›ld›¤›
gibi okunan bir imlaya sahiptir ve
bizim alfabemizde Q, W ve X gibi harfler
bulunmamaktad›r. Ancak tabelalardaki
yabanc› kelimelerin varl›¤› ve özellikle
‹ngilizce imlas›na uygun yaz›m flekilleri,
(IQF Bilgisayar ve ‹letiflim, World Wella,
Ak›n Textil) örneklerinde görüldü¤ü gibi
bizim bu harflerle karfl› karfl›ya gelmemize
neden olmaktad›r. Ayr›ca kullan›lan
imla dolay›s›yla tabelalarda ‘k’ ve
‘s’nin yerini ‘c’ler (Class Bayan Kuaförü,
http://www.millifolklor.com 147