You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
e¤lendi¤i bu duvak töreni, hiç kesilmeyen<br />
dü¤ün e¤lencesinin devam› niteli-<br />
¤indedir. Nitekim gerdek sabah› gelinin<br />
odas›nda “magar sofras›” ad›yla kurulan<br />
sofrada gelin ve gelinin yengesi, damad›<br />
beklerler. O gelince “hofl geldin” denir ve<br />
sofraya oturulur. Ortas›nda bulunan bir<br />
tabanc›n›n kalkmas› için damattan para<br />
istenir. Yine sofradaki bir bardak su (damat<br />
önce davran›p dökemezse) damad›n<br />
arkas›ndan dökülür. Ö¤leye kadar tulum<br />
çal›n›p, horon tepilerek devam eden<br />
bu e¤lence, ö¤len saatinde biter. Bu sofran›n<br />
en önemli özelli¤i ise, olmayan<br />
fleylerin istenmesidir. (39)<br />
Üsküp’e ba¤l› Dirjilova Köyü’nde<br />
ise duvak e¤lencesi kad›nlarla erkeklerin<br />
ayr› ayr› e¤lendikleri bir törendir.<br />
Def çal›p, flark› söyleyip oynayarak e¤lenen<br />
davetlilere “pagaça” denilen bir çeflit<br />
ekmek ve ahç›larla yap›lan yemeklerden<br />
ikram edilir. Kad›nlar duvak için gelin<br />
evini seçerlerken erkekler, uygun bir<br />
yerde horon teperler. (40)<br />
Kütahya’da bu günün ad› “paça günü”dür.<br />
Gelin evinde sadece o¤lan taraf›n›n<br />
kad›n ve k›zlar›n›n geldi¤i bu e¤lence<br />
bafllamadan önce gelin ve damat, o¤lan<br />
taraf›n›n bütün akrabalar›n›n evine<br />
el öpmeye giderler. Hemen eve gelen damat<br />
d›flar› ç›kar›l›rken gelin, mahalli k›yafetlerini<br />
giyer, s›k s›k da elbise de¤ifltirir.<br />
E¤lence, gelinin oynamas›yla sona<br />
erer. (41)<br />
Marmaris-Merkez’de de bugün yaflamad›¤›n›<br />
söyleyebilece¤imiz ancak eski<br />
flekliyle belirtebilece¤imiz bu gelenek<br />
tamamen Kütahya ‹li’nde oldu¤u gibidir.<br />
Bir farkla ki duvak günü gelin, gelinli¤ini<br />
giyip duva¤›n› takar. (43)<br />
Yeniceköy’de bakt›¤›m›zda dü¤ünün<br />
ertesi günü, gelinin evinde yap›lan<br />
bu törene sadece gelinin k›z arkadafllar›n›n<br />
davetli oldu¤unu görmekteyiz. Ge-<br />
Millî Folklor, 2003, Y›l 15, Say› 60<br />
linli¤ini giyip duva¤›n› takan gelinin duva¤›,<br />
yeniden damat taraf›ndan aç›l›r. O<br />
gün damat, sadece gelinin babas›n›n evine<br />
el öpmeye gider ve yeme¤e kal›r. Gelinin<br />
gelmedi¤i bu yemek s›ras›nda gelin<br />
evinde keflkek, çorba, pilav, tatl› yenir.<br />
Gücü olmayanlar ise ya¤l› pide yaparlar.<br />
(42)<br />
Orta Asya Türk Topluluklar›’nda<br />
bu durum zaman olarak genelde farkl›l›k<br />
göstermekte ise de flekil bak›m›ndan<br />
“bafl ba¤lama” özelli¤ini ifade etmektedir.<br />
Bu bak›mdan gelinbafl› genç k›z›n<br />
evlenece¤ini, yan› evli bir bayan olaca¤›n›<br />
ifade eder.<br />
K›rg›zlarda; dü¤ün s›ras›nda, yani<br />
nikahtan önce, kay›nvalide, gelini, daha<br />
önceden haz›rlam›fl oldu¤u kapal› bir<br />
odan›n köflesine oturtur. Bafl›na, beyaz<br />
bir yazma örter. Sonra imam ça¤r›larak<br />
gelin ve güveyin nikahlar› k›y›l›r. Gelin,<br />
kay›nvalide ve kay›n atas›na hürmeti<br />
yüzünden bu örtüyü hiç ç›karmaz ve evlili¤in<br />
ilk aylar›nda bu örtüyü tafl›r (44).<br />
Ah›ska Türkleri’nde; “gelin alma”<br />
günü, kuflak ba¤lama adetinin uygulan›fl›ndan<br />
sonra gelinin bafl›nda bulunan<br />
tac›n ya da eskiden özel olarak haz›rlanm›fl<br />
gelin bafll›klar›n›n üzerine, mendilden<br />
büyükçe bir tülbent iki defa ba¤lan›r<br />
ve çözülür. Üçüncüsünde ise bir daha çözülmemek<br />
üzere ba¤lan›r. Bu âdet; “gelin,<br />
bafl›n› al›p gitmesin; efline, evine<br />
ba¤l› olsun” diyerek “bafl ba¤lama” ad›<br />
alt›nda yap›l›r (45).<br />
Do¤u Türkistan’da, Uygurlar aras›nda<br />
da “bafl ba¤lama” âdeti vard›r ve<br />
bu âdet, gerdekten önce yani gelin, o¤lan<br />
evine getirildi¤i zaman uygulan›r. Kay›n<br />
valide gelinin üzerindeki büyük bafl örtüsünü<br />
al›p, onun yerine küçük ya¤l›k ya<br />
da halk aras›nda “pürkence” diye adland›r›lan<br />
beyaz örtüyü örter (46).<br />
Kazaklar’da, gelin kendi ailesinin<br />
http://www.millifolklor.com 105
Change language