Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
sosyal hayat, aile hayat›, günlük hayat<br />
bak›m›ndan belli noktalara ulaflm›fllard›.<br />
Bunlara k›nayabilirsiniz, k›nayamazs›n›z...<br />
K›nama dedi¤imiz olay, sizin<br />
daha sonra ulaflt›¤›n›z “iyi” ile mukayese<br />
etmek suretiyle vard›¤›n›z sonuçtur.<br />
Ama, o bizim kötü dedi¤imiz; “ahlakî bak›mdan<br />
çöküntüye u¤ram›fllard›, fuhufl<br />
yükselmiflti, flu kadar puta tap›yorlard›,<br />
berbat insanlard›” dedi¤imiz o toplumda,<br />
o dönemini ve daha sonraki dönemlerin<br />
bile hayranl›¤›n› gizleyemedi¤i edebî bir<br />
geliflme vard›. “7 Ask›” olarak bilinen<br />
“Muallâkat-› Seba” ve belli edebî unsurlar<br />
Cahiliye toplumunda da alabildi¤ine<br />
artm›flt›. Nesep ilmi, bafltan sona orada<br />
geliflmiflti. Bütün bunlar co¤rafyan›n zorunlu<br />
sonuçlar›. Çölde yaflayan bir insan<br />
ve kabile sistemi üzerine kurulu toplumsal<br />
bir düzende insanlar soyunu bilmek<br />
zorundayd›. Yine o co¤rafyan›n genel bir<br />
ürünü olmak üzere oluflan baflka kavramlar<br />
vard›; mürüvvet ve yi¤itlik kavram›<br />
bunlar›n en önemlileriydi. ‹nsan<br />
olarak kiflinin flerefi mensup oldu¤u kabileden<br />
geldi¤i için bu kavramlar önemliydi.<br />
Kabile ne kadar güçlü ve asilse, kiflinin<br />
gücü ve kudreti artmaktayd›. Ben<br />
bu konuyu, teferruatl› bir biçimde, “Ortado¤u’da<br />
‹slâm” adl› makalede yazm›flt›m.<br />
Bütün bu insanlar›n yaflad›klar› bir<br />
halk inan›fl›... Hangi flekilde olursa olsun;<br />
ister putperest olsun, ister tevhid<br />
dinine mensup olsun. Nitekim, Hz. Peygamber<br />
döneminde, 610 y›l›ndan 632’ye<br />
kadar, Kuran-› Kerim’in inzali döneminde<br />
de, gerek Kuran-› Kerim’in âyetlerinin,<br />
gerekse Resulullâh’›n sünnetinin<br />
ortaya koydu¤u yeni bir yaflama biçimi<br />
olufltu. Bu da yeni bir kültürleflme<br />
hadisesini do¤urdu. Deyim yerindeyse,<br />
610 y›l›ndan itibaren Mekke toplumu ile<br />
beraber o bölge bir kültür de¤iflimine u¤rad›.<br />
Bu kültür de¤iflmesi, bugün bizim<br />
hayranl›kla izledi¤imiz, ve takip etmekten<br />
de iftihar duydu¤umuz bir dinin yol<br />
Millî Folklor, 2003, Y›l 15, Say› 60<br />
açt›¤› kültür de¤iflmesi. Bu dinin meydana<br />
getirdi¤i kültür de¤iflmesi sonucunda<br />
da birtak›m fleyler olufltu. Ve o din yay›ld›.<br />
Mekke-Medine’den ç›kt›, bütün Hicaz<br />
Bölgesi’ni kaplad›, daha sonra k›sa zamanda<br />
Irak,‹ran, Suriye, Türkiye, Orta<br />
Asya ve Kuzey Afrika’ya yay›ld›. Bir sosyolojik<br />
gerçek olarak, bütün bu yürüyüfllerde,<br />
Kuran-› Kerim’in muhtelif âyetlerinde<br />
bunun izlerini bulmak mümkündür,<br />
sözgelifli k›rk yafl›na kadar Mecusî<br />
olarak yaflam›fl bir insan yada otuz yafl›na<br />
kadar Kuzey Afrikadaki iptidaî yerli<br />
bir dine mensup olan bir insan, ya da elli<br />
yafl›na kadar Orta Asya’da flaman kültürü<br />
ya da Budist anlay›fl›yla yaflam›fl<br />
olan bir insan, bu yeni dinin güzelli¤ini<br />
gördü. ‹slâm kültürüyle karfl› karfl›ya<br />
geldi ve severek, gönülden isteyerek<br />
Müslüman oldu. Bu, derhal bir boyahaneye<br />
girip de, üstüne boya at›l›p rengi<br />
de¤ifltirilen araba de¤il ki! ‹nsan bu!..<br />
Düflünen bir varl›k; hisseden bir varl›k;<br />
duyan bir varl›k; nefret eden bir varl›k...<br />
O zamana kadar oluflturdu¤u birtak›m<br />
âdetlerini, anlay›fl ve de¤erlendirmesini,<br />
olsa olsa “tevhid”e ayk›r› gelmeyecek,<br />
putperestli¤e iz b›rakmayacak flekilde<br />
Müslümanlaflt›rma yolunu tuttu. Ama<br />
yine Budizmden, fiamanizmden, yine iptidaî<br />
dinlerden izler var ya da davran›fllar<br />
var, ama bu adam müslüman, hem<br />
de samimi müslüman.<br />
A.A.Ç. - Türklerde de eski dinlerin izlerini<br />
görüyoruz. Türbeler etraf›nda meydana<br />
gelen inan›fl ve gelenekler buna örnek verilebilir.<br />
E.R.F. - Türbe ziyaretleri Araplarda<br />
da, Kuzey Afrika’da da, ‹ran, Türkiye ya<br />
da Orta Asya’da da görülen bir hadise.<br />
Bu, dinin yozlaflmas› de¤ildir. Dinin; insanlarda;<br />
onlar›n anlay›fllar›na, kültür<br />
düzeylerine göre yans›m›fl ve toplumsallaflm›fl<br />
bir fleklidir. Ben gidip bez ba¤lam›yorum,<br />
mum dikmiyorum, ama evli-<br />
http://www.millifolklor.com 19
Change language