MİLLİ FOLKLOR 60. Sayı (Pdf)

‘verici’lerin kültürel yap›s› hakk›nda da
ayd›nlatacakt›r. O bak›mdan flimdi Laswell’›n
modelindeki ikinci aflamaya yani
“Ne diyor?” sorusunun cevab›na, di¤er
bir deyiflle “ileti”ye geçebiliriz.
Zarf›n Yap›s›:
‹letiflim sürecinde herhangi bir yolla
baflkalar›na aktar›lan her fleye ileti
ad› verilmektedir. Bir ileti, gösterge ve
mesaj olmak üzere iki k›smdan oluflmaktad›r.
‹letiflim biliminde, “kendisinden
baflka bir fleye gönderme yapan, duyular›m›zla
kavrayabilece¤imiz fiziksel” unsurlara
gösterge 5 denilmektedir ve bunlar›n
“varl›¤› kullan›c›lar›n onu bir gösterge
olarak kabul etmelerine ba¤l›d›r”.
Göstergeler, iletiflimdeki as›l gayeyi yani
iletmeye çal›flt›¤›m›z mesajlar› içerisinde
tafl›yan oluflumlard›r. Bu yönüyle göstergelere,
mesajlar›n zarf› / k›l›f› da denilebilir.
Bu zarflar bir foto¤raf karesi,
bir kelime veya cümle, bir hareket, görüntü,
flekil veya bir ses ya da onun tonu
biçiminde olabilirler. Ticarî iflletme adlar›yla
yap›lan iletiflimdeki göstergeler,
yani mesaj› bünyesinde bar›nd›ran zarflar
kelime veya kelime gruplar›d›r. ‹flletme
ad› olarak nitelendirdi¤imiz bu kelime
veya kelime gruplar›n›n -zarflar›nkökeni
ve yap›s›, bizim için en az tafl›d›klar›
mesaj kadar önemlidir. Hatta zarflar›n
kökeni ve yap›s› ço¤u zaman, içindekilerden
yani mesajlardan daha önemlidir.
Çünkü mesajlar sadece müflteriyi,
zarflar› ise müflteriyle birlikte bütün bir
toplumun dilini ilgilendirmektedir. Bu
itibarla çal›flmam›z bize, derlemenin yap›ld›¤›
dönemdeki Sivasl›lar›n dil yap›s›
ve bilinci hakk›nda da baz› bilgiler sunmaktad›r.
‹fl yeri adlar›n› oluflturan yap›, “belirten”
ve “belirtilen” olmak üzere ço¤u
yerde iki parçal›d›r. Parçalardan birisi
ifl yerinin hangi alanda hizmet verdi¤ini
belirtmektedir. Belirtilen konumundaki
bu parça genellikle yap›n›n son ta-
Millî Folklor, 2003, Y›l 15, Say› 60
raf›nda bulunup eczane, manav, kundura,
market, kuyumcu, mobilya, giyim,
inflaat, kozmetik, k›rtasiye, kuaför, çeyiz,
elektronik, bilgisayar gibi kelimelerden
oluflmaktad›r; “Bulvar Eczanesi,
Ak Manav, Alt›nyayla Kundura,
Anadolu ‹nflaat, Bahtiyar Giyim, Aydo¤an
Emlak, Ça¤ Kitapevi, Çetin Kuyumcu,
Delta Bilgisayar, Enver
Elektronik” örneklerinde görüldü¤ü gibi.
Baz› iflletme adlar›nda ise “Akkayalar
Ticaret, Alaska Technology Shop, Altun
Ticaret, Altunbafl Mehmetçik Kral,
Bahar Ma¤azas›, Baklac›lar Ltd. fiti.,
Bar›fl Ticaret, Er Ticaret, Erberk Ticaret,
Gonca Ma¤azas›, Gülar› Ticaret,
Gülistan Ma¤azas›, Gürbüzler Ticaret,
‹pekifl Ma¤azas›, Karagül Ticaret, Kürflat
Pazarlama, Mavi Boncuk, Mert Ticaret,
Metro, Oflazlar Ticaret, Oskar,
Özkanlar Ltd. fiti., Salih Ticaret, Sema
Ticaret, Umut Ticaret, Yeni Fikret Ma-
¤azas›” örneklerindeki gibi o ifl yerinin
hizmet verdi¤i ifl kolunu belirten taraf /
kelime bulunmamaktad›r. ‹flletme ad›n›n
bu eksikli¤ini, bir baflka iletiflim
arac› olan vitrinler tamamlamaktad›r.
Bu tarz isimlere sahip ifl yerlerinin hangi
ifl kolunda çal›flt›¤›, vitrinlerine bak›larak
ö¤renilebilmektedir.
‹flletme adlar›nda, ayn› ifl kolunda
çal›flanlar› birbirinden ay›ran esas unsur
yap›n›n, ço¤u zaman bafl k›sm›nda
yer alan parças›d›r. ‹flletme sahiplerinin
fark›nda olarak veya olmayarak kültürel
yap›lar›n› gösterdikleri ve seçimini yapt›klar›
esas kelime iflte bu parçadad›r.
Belirten durumundaki bu kelimeler, ço-
¤unlukla gerçek ve mecazî anlamlar› hesaba
kat›larak ifl yerlerine ad yap›lmaktad›r.
Sivas’taki ifl yeri adlar›n›n esas belirtenleri,
genellikle ifl koluyla veya yap›lan
iflin evsaf›yla ilgili, “Deva Eczanesi,
Besler Kebap, Keskin Makas Erkek
Kuaförü, Net Optik, Öncü Süper Market”
örneklerinde oldu¤u gibi ça¤r›fl›mlar
http://www.millifolklor.com 145