Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
TEZK‹RELERDE fi‹‹R‹N ÂHENG‹N‹ BEL‹RTEN<br />
KEL‹MELER ÜZER‹NE<br />
On the Harmony Creating Poetic Words in Tezkires<br />
A propos des mots qui définissent la musicalité de la poésie dans les<br />
biographies traditionnelles<br />
fiuarâ tezkireleri flairler ve onlar›n<br />
eserleri hakk›nda bilgi veren kitaplard›r.<br />
Edebiyat›m›zda XV. yy.›n sonlar›nda<br />
Alî fiîr Nevâyî’nin Mecâlisü’n-nefâ’is<br />
(y.1491) adl› tezkiresi ile bafllay›p XX.<br />
yy. bafllar›na kadar devam eden ve k›rka<br />
yak›n eserin kaleme al›nd›¤› bu gelenek<br />
çerçevesinde, edebiyat tarihimiz için son<br />
derece k›ymetli bilgiler verilir. Çeflitli tarih<br />
kitaplar› ile bir k›s›m meslek sahiplerini<br />
konu alan hâl tercümeleri d›fl›nda<br />
fluarâ tezkireleri bugün bile hâlâ birçok<br />
flair için tek kaynak olma özelli¤ini sürdürmektedir.<br />
Her ne kadar tezkirelerde<br />
kaydedilen bütün bilgi ve de¤erlendirmelerin<br />
do¤rulu¤u ve tarafs›zl›¤› tart›flma<br />
konusu ise de, bu kaynaklar gerek<br />
ihtiva ettikleri biyografiler ve gerekse bu<br />
biyografilere ba¤l› olarak verilen örnek-<br />
Doç. Dr. Filiz KILIÇ *<br />
ÖZET<br />
Tezkire yazarlar› fliirleri ve flairleri bir tak›m kelimelerle de¤erlendirirler. Bunlar›n aras›nda fliirin<br />
âhenkli oldu¤unu gösteren s›fatlar vard›r. fiiirde âhengi söz ve ses tekrarlar›, ritim ve do¤al söyleyifl sa¤lar.<br />
Tezkirelerde âhenkli fliirler selîs, selâset, mevzûn, âbdâr, güzîn vb. s›fatlarla nitelenir.<br />
Anahtar kelimeler: fiiir, flair tezkireleri, âhenk, s›fat, terim, selîs, âbdâr<br />
ABSTRACT<br />
The authors of tezkire evaluate the poets and their poems by using some words.Among them there are<br />
some adjectives which shows that the poem is harmonious. Word and sound repetitions, rhytym and natural<br />
way of saying provide the harmony in poetry.The adjectives such as selîs, selâset, mevzûn, âbdâr, güzîn are<br />
used to describe harmonious poems in Tezkires.<br />
Key words: Poetry, poets tezkires, harmony, adjectives, term, selîs, âbdâr<br />
* Gazi Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi.<br />
ler itibariyle edebî malzemeyi bugüne<br />
tafl›may› baflarm›flt›r. Günümüzde oldu-<br />
¤u gibi her biyografi yazar›n›n veya elefltirmenin<br />
bir yazar veya flair hakk›nda<br />
bütünüyle ayn› kanaat ve de¤erlendirmelerde<br />
bulunamayaca¤› da tabiîdir. Di-<br />
¤er taraftan tezkirecilere ait bu görüfl ve<br />
yorumlar, bir bak›ma Osmanl› fliirine<br />
devrin elefltirmenlerinin bak›fl tarz›n›<br />
ortaya koyar.<br />
Tezkirelerde hem flairin edebî kiflili¤i<br />
hem de fliirleri için pek çok de¤erlendirme<br />
s›fat› kullan›l›r. Bu s›fatlar›n sözlük<br />
anlamlar›na bakarak neler kastedilebilece¤i<br />
konusunda bir fley söylenebilirse<br />
de, devrinin birer sanat ve elefltiri<br />
sözcü¤ü olarak bunlar›n bugünkünden<br />
az çok farkl›, ça¤›n›n edebî-estetik bilgi,<br />
kültür, düflünce ve anlay›fllar›ndan kay-<br />
110 http://www.millifolklor.com
Change language