MİLLİ FOLKLOR 60. Sayı (Pdf)

yaflamas›n› sa¤lam›flt›r. Bundan nasibini
alan kültür merkezlerinden biri de
Kastamonu olmufltur.
Kastamonu, ‹stanbul gibi bir kültür
baflkentine geçiflte kültürel bir köprü ve
konaklama merkezi durumundad›r.
Özellikle, Do¤u ve Kuzey Do¤u Anadolu’dan
‹stanbul’a gitmek üzere yola ç›kan
âfl›klar, Kastamonu’da konaklam›fl,
burada âfl›k toplant›lar›na kat›lm›fl, yaflad›¤›
kültürel ortamdan getirdi¤i usta
mal› fliirlerle, ya da kat›ld›¤› yar›flmalarda
ortaya koydu¤u güzelleme, tafllama,
at›flma ve muammalarla gelene¤e renk
katm›flt›r. Hatta baz› usta âfl›klar, Kastamonu’ya
yerleflerek bu çevrede gelene-
¤e yeni temsilciler kazand›r›lmas›n› sa¤lam›fl,
kendine ba¤l› bir âfl›klar kolu
oluflturmufl, okul olma hüviyeti kazanm›flt›r.
Bu usta âfl›k Erzurumlu Emrah’tan
baflkas› de¤ildir. (Sakao¤lu,
1986:31-34)
Köprülü’ye göre Emrah, 19. yüzy›l›n
en büyük saz flairidir: “Âfl›k tarz›n›n
hususiyetlerini, usullerini çok iyi bilen,
hece veznini üstâdâne bir flekilde kullanan
Emrah, eserlerinin bu tenevvüü sayesindedir
ki, muhtelif zevklere hitap etmifl
ve yaflad›¤› devrin âdetâ en büyük
saz flairi say›lmaya hak kazanm›flt›r.”
(Köprülü, 1962: 718)
Bu büyük flairin 1837 y›l›nda Kastamonu’ya
geldi¤i, burada uzun bir süre
kald›¤›, burada evlendi¤i, Aç›k Söz gazetesinde
yay›mlanan ve halk anlatmalar›n›
esas alan bir makaleden hareketle belirtilmektedir.
Hatta Ahmet Talat Bey,
bu evlili¤in, büyük flairin Kastamonu’da
bulundu¤u y›llarda Ilgaz kaza merkezi
Koçhisar’a yerleflmifl bulunan eflraftan
Mehmet Bey’in k›z› Âdile Han›m’la gerçeklefltirildi¤ini
yazmaktad›r.(Karada¤,
1992: 17) Ayr›ca, Emrah’›n fieyh fiaban-
› Velî hakk›ndaki methiyesiyle Ahmet
Millî Folklor, 2003, Y›l 15, Say› 60
Talat’›n, Emrah’›n Kastamonulu flairlerden
Feride Han›m’la müflaerelerine yer
vermesi bu görüflü güçlendirmektedir.(Köprülü,
1962:709- 710)
Gelene¤in do¤udan bat›ya uzanan
Türkiye co¤rafyas›nda önemli bir tafl›y›c›s›
olarak görülen Emrah’ta “divan tarz›nda
aruz vezniyle yazd›¤› veya söyledi-
¤i fliirlerinde Fuzûli, Hatâi, Bâki, Nedim
ve Vâs›f’›n, di¤er halk fliiri tarz›nda yazd›¤›
veya söyledi¤i fliirlerinde ise Gevherî,
Karacao¤lan ve Âfl›k Ömer’in tesiri
görülürken, (Emrah), onlardan ald›¤› fliir
zevkini kendinden sonraki flâir ve âfl›klara
aktarm›fl, tesiri alt›nda kald›¤› âfl›k
ve flairlerin fliirlerindeki mânalar› kendi
fliirleriyle birlefltirerek onlar› Tokatl› Nuri,
Befliktafll› Gedâi, Deliktafll› Ruhsati,
Minhac›, Merzifonlu Eyüp Sabri’ye vermifl,
onlar›n fliirlerinde yaflar olmufl,
bunlar›n vas›tas›yla da günümüz âfl›k ve
flairlerine kadar ulaflarak bu etkisini korumufltur.”
(Çetin, 1986: 11) Bu durum
Kastamonulu âfl›klar için de geçerli olmufl,
Emrah tesiri, Kastamonulu âfl›klar
ve Kastamonu âfl›kl›k gelene¤i üzerinde
kendini göstermifltir. Emrah tesiri görülen
Kastamonulu âfl›klar›n bafl›nda Kemâlî
gelmektedir.(Abdulkadiro¤lu, 1997:
26-30). Âfl›k Kemâli, usta-ç›rak gelene¤i
içinde yetiflmifl ve ustas›n›n da Emrah
oldu¤u belirtilen bir sanatç›d›r. Zaten,
as›l ad› Mustafa olan âfl›¤a “Kemâlî”
mahlas›n› ustas› Emrah vermifltir.(Yaman,
1935: 9) Kemâlî, baflta o¤lu Âfl›k
Hasan(Tan, 1985: 104) olmak üzere, ilk
ustas› Sinoplu Yesarî Baba kabul edilmekle
birlikte Âfl›k Fevzî (Yücel, 1993:
81)nin yetiflmesinde etkili olmufltur.
Âfl›k Hasan’›n da Kastamonu’nun 20.
yüzy›lda yetifltirdi¤i ünlü flair ‹hsan
Ozano¤lu’nun yetiflmesine katk›da bulundu¤u
dikkate al›n›rsa, Emrah kolunun
dört kufla¤› birbirine ba¤lad›¤› aç›k-
http://www.millifolklor.com 167