MİLLİ FOLKLOR 60. Sayı (Pdf)

zan›r. Kuran-› Kerim, yeryüzündeki bütün
müslümanlar için, hangi mezhep ya
da inan›fltan olursa olsun, tektir. Ama
bu tek kitab›n, günümüze kadar binlerce
yorumu yap›lm›flt›r. Günümüz Türkiyesinde
bile farkl› yorumlar var; baflka ülke
ve toplumlarda da böyle onlarca, yüzlerce
farkl› anlay›fl sözkonusu. Kuran-›
Kerim’e ‹slâm diyoruz. Kuran-› Kerim’le
beraber Hz. Peygamberin 23 y›ll›k peygamberlik
süresince yaflanm›fl olan hayat›na
‹slâmîyet diyoruz. Kuran-› Kerim’le
beraber Hz. Peygamberin sünnetinin,
bu dine inanan insanlar taraf›ndan
anlafl›lan, yaflanan, savunulan, do¤ru
veya yanl›flt›r diye savunulan flekline ise
müslümanl›k diyoruz. Müslümanl›k, dinin
ya da ‹slâm›n kültürleflmifl fleklidir.
Böyle olunca, milletlerin müslümanl›k
anlay›fllar› do¤ar. Türk milletinin müslümanl›k
anlay›fl› da farkl›d›r. Bugün
Kazakistan’a, K›rg›zistan’a, Azerbaycan’a
gitti¤imde, mezhebi farkl› olsa bile,
yine ayn› fleyleri paylafl›yorum, hissediyorum.
Kültürün birleflmifl flekli bunu
sa¤l›yor. Burada, Türk müslümanl›¤›
derken kastetti¤im bu. Kuran’› en iyi
yorumlam›fl ve özümsemifl kavim, bana
göre Türk kavmidir. Kuran-› Kerim’in
özü iyi insan olmak ve insan›n aziz k›l›nmas›d›r.
Kuran-› Kerim’e göre insan,
azizdir. Kuran-› Kerim’e göre insan, Allâh’›n
s›fatlar›n›n mazhar›d›r, yani Allâh’›n
s›fatlar› insanda yans›r. Kesinlikle
mukayese edilmez ama; Allâh, bir anlamda,
kendi benzerini yaratm›flt›r.
Çünkü kendisinden insana, ruhuna üflemifltir.
Böyle olunca bizim din ile alâkal›
yaklafl›m›m›zda da, de¤erlendirmemizde
de bu anlay›fl fevkalade önem kazan›yor.
Bu öneme dayal› olmak üzere de insan›n
kendi kültür bütünlü¤ünü sa¤lamas›
aç›s›ndan, atalar›ndan gelen, bu güne
kadar yaflam›fl ve yaflat›lm›fl olan bu bütünlü¤e
sahip ç›kmas› gerekir. Çocukluk
y›llar›mda, sözlü anlatmalara göre on-
Millî Folklor, 2003, Y›l 15, Say› 60
dan önceki dönemlerde de; ki ben bir hoca
ailesinden geldi¤imi ifade etmifltim;
benim toplumumda, kad›n-erkek ayr›m›
diye bir ayr›m› biz yaflamad›k. Onbironikinci
yüzy›la Orta Asya’ya gidiyorsunuz,
Hoca Ahmet Yesevî dönemine bak›yorsunuz
orada da yaflanmam›fl. Onüçüncü
yüzy›lda Anadolu’ya geliyorsunuz,
orada da yaflanmam›fl. 15-16. yüzy›llarda
da yaflanmam›fl. Ne zaman ki Arap ve
Acem kültürü içerisinde, onlar›n yaflay›fl
biçimlerini taklit etmeye bafllam›fls›n›z,
bu taklidin sonucunda kültür k›r›lmas›
bafllam›fl. Bu milletlerin kültürleri, din
diye alg›lanm›fl. Din, insan›n derinliklerine
kadar nüfuz eden ve her fleyin önünde
olan bir güçtür. Böyle olunca, dini
yanl›fl alg›lamadan, baflka kültürleri
kendi kültürüymüfl gibi anlamaktan
kaynaklanan durumlar ortaya ç›kmakta.
Bu durumda, din milleti birlefltiren
bir kurum de¤il, parçalayan bir kurum
haline gelir. Bunun için bizim, kendi geleneksel
kültür anlay›fl›m›z›n ‹slâm ile
özleflmifl ve kaynaflm›fl olan k›s›mlar›n›
sürekli diri tutma zorunlulu¤umuz var.
Bugün Ahmet Yesevî’yi, Hac› Bektafl Veli’yi,
Mevlâna’y›, Yunus Emre’yi, Hac›
fiaban-› Veli’yi niye seviyoruz? Niye yüceltiyoruz?
Bu insanlar bizden çok mu
ak›ll›yd›? Bunlar uzaya m› gitmifllerdi?
Elektiri¤i mi keflfetmifllerdi? Hay›r! Ama
bunlar insan› keflfettiler, insan dolay›s›yla
Kuran’› keflfettiler. Çünkü Kuran,
Allâh ile insan aras›nda bir ba¤ oluflturuyor.
Bu ba¤›n sa¤lam at›lmas› lâz›m.
Bu ba¤›n sa¤lam olabilmesi için insan›n
da yüceltilmesi lâz›m. Bu, insan› Tanr›laflt›rma
de¤il. Hay›r, kesinlikle de¤il!
Tanr›’n›n özene bezene yaratt›¤› bir varl›¤›,
ona flekil ve kendinden ruh verdi¤i
bir varl›¤› yok saymak, yüceli¤ini görmemek
mümkün de¤il. Ama flekil, ruhun
önüne geçmemelidir. Türk müslümanl›¤›
da budur. Bunun için de ben bu kavram›
kullan›yorum. Mevlitte, Süleyman Çele-
http://www.millifolklor.com 23