slâm ahlâkı

GÎBET ETMEK39 - Belli bir mü’minin veyâ zimmînin [gayr-ı müslim vatandaşın]aybını, onu kötülemek için arkasından söylemek, gîbet olur.[Kötüleyen sözler doğru ise, (gîbet) olur. Yalan ise, (iftirâ) olur.Gîbet ve iftirâ söylemek, büyük günâh olduğu gibi, bunları dinlemekde harâmdır. Söyleyen ve dinleyen, Cehennem ateşinde yanacakdır.Söyleyeni susdurmalı, susduramaz ise, oradan kalkıp gitmelidir.Ve bunlar için, hayr düâ etmelidir. Dostların, ahbâblarınismlerini yazıp, dıvara asmalı, bu ismleri her görüşde, sâhiblerinehayr düâ etmelidir. Mezârların üzerine taşlar dikip, üzerlerinemeyyitin ismi yazılır, geçenler, görenler, bu meyyite rahmet ve istigfârokurlar. Senelerce bu düâlara kavuşan meyyitler kabr azâbındankurtulur.] Gîbet, harâmdır. Dinleyen, o kimseyi tanımıyorsa,gîbet olmaz. Gîbet olunan kimse bunu işitirse, üzülür. Bedeninde,nesebinde, ahlâkında, işinde, sözünde, dîninde, dünyâsında,hattâ elbisesinde, evinde, hayvânında bulunan bir kusûr, arkasındansöylendiği zemân, bunu işitince üzülürse, gîbet olur. Kapalısöylemek, işâret ile, hareket ile bildirmek, yazı ile bildirmek de,hep söylemek gibi gîbetdir. Bir müslimânın günâhı ve kusûru söylendikde,hâfızların, din adamlarının, elhamdülillâh biz böyle değilizdemeleri, gîbetin en kötüsü olur. Birisinden bahs edilirken, elhamdülillâh,Allah, bizi hayâsız yapmadı gibi, onu kötülemek, çokçirkin gîbet olur. Falanca kimse çok iyidir, ibâdetde şu kusûru olmasa,dahâ iyi olurdu demek, gîbet olur. Hucurât sûresinde, onikinciâyetinde meâlen, (Birbirinizi gîbet etmeyiniz!) buyuruldu.Gîbet, adam çekişdirmek demekdir. Birisini gîbet etmek, ölmüş insanınetini yimek gibi olur buyuruldu. Hadîs-i şerîfde, (Kıyâmet günü,bir kimsenin sevâb defteri açılır. Yâ Rabbî! Dünyâda iken, şuibâdetleri yapmışdım. Sahîfede bunlar yazılı değil, der. Onlar, defterindensilindi, gîbet etdiklerinin defterlerine yazıldı denir) ve (Kıyâmetgünü bir kimsenin hasenât defteri açılır. Yapmamış olduğu ibâdetleriorada görür. Bunlar seni gîbet edenlerin sevâblarıdır, denir)buyuruldu. Ebû Hüreyre “radıyallahü anh” diyor ki, Resûlullah“sallallahü aleyhi ve sellem” ile oturuyorduk. İçimizden birisi kalkıpgitdi. Yâ Resûlallah! Râhatsız olup gitdi, denildi. (Arkadaşınızı gîbetetdiniz, etini yidiniz) buyurdu. Âişe “radıyallahü anhâ” diyor ki,Resûlullahın “sallallahü aleyhi ve sellem” yanında, bir kadının uzunolduğunu söyledim, (Ağzında olanı çıkar!) buyurdu. Tükürdüm.Ağzımdan et parçası çıkdı. Allahü teâlâ sıfatları, özellikleri, cismşeklinde göstermeğe kâdirdir. Gîbet, din kardeşinin, bir zimmîninişitince üzüleceği bir kusûrunu arkasından söylemekdir. Allahü teâ-– 112 –