slâm ahlâkı

melekden olur sandılar. Hâlbuki, kendileri gibi insan olan Fir’avnailâh dediler. Ona tapındılar. Rum İmperatörü Herakliyüs da,tahtından, saltanatından ayrılmak korkusu ile îmân etmedi. Rumpâdişâhlarına Kayser denir. Acem pâdişâhlarına Kisrâ, Habeşkrallarına Necâşî ve Türk sultânlarına Hâkan, Kıbtî pâdişâhlarınaFir’avn, Mısr sultânlarına Azîz, Himyer sultânlarına Tübba’ denirdi.Eshâb-ı kirâmdan Dıhye “radıyallahü teâlâ anh”, Resûlullahın“sallallahü aleyhi ve sellem” islâma da’vet eden mektûbunu MedînedenŞâma, Herakliyüsa getirdi. Herakliyüs, bir gün evvel, MekkedenŞâma gelmiş olan Kureyş kâfirlerinin ticâret kervanının reîsi,Ebû Süfyânı serâyına çağırıp:Medînede birisinin peygamberlik iddi’â etdiğini işitdim. Kendisi,tanınmış kimselerden midir? Yoksa, aşağı tabakadan mıdır? Ondanevvel, başkası da böyle iddi’âda bulundu mu? Dedeleri arasında,melik ve emîr olanlar var mıdır. Kendisine tâbi’ olanlar zenginmidir, fakîr ve âciz kimseler midir? Çalışmaları ilerliyor mu, geriliyormu? Dînine girip de, sonra ayrılanlar oluyor mu? Sözünde durmadığı,yalan söylediği görüldü mü? Harblerinde gâlib midir, mağlûbmudur? Ebû Süfyân bunların cevâblarını bildirince, bu sözlerininhepsi, Onun peygamber olduğunu gösteriyor dedi. Ebû Süfyân[o zemân henüz îmân etmediği için], küfründen ve hasedinden dolayı,yalan söylediği de oldu. Bir gece içinde, Mekkeden, KudüsdekiMescid-i aksâya götürüldüğünü söyledi, dedi. Herakliyüsün yanındaolup, bunu işitenlerden biri lâfa karışıp:Ben, o gece Mescid-i aksâda idim dedi. O gece gördüklerini anlatdı.Ertesi gün, Herakliyüs, mektûbu okutdu. Mektûba inandığını,Muhammed aleyhisselâma îmân etdiğini Dıhyeye bildirdi.Fekat, îmân etdiğimi millete bildirmekden korkuyorum. Bu mektûbufalanca râhibe götür. O, çok şey bilir. Onun da îmân edeceğinisanıyorum dedi. Râhib, Resûlullahdan gelen mektûbu okuyunca,hemen îmân etdi. Oradakilere de îmân etmelerini söyledi.Kendisini öldürdüler. Dıhye, Herakliyüsa gelip, olanları bildirdi.Böyle yapılacağını bildiğim için, îmân etdiğimi kimseyesöylemedim dedi. Resûlullaha mektûb gönderip îmân etdiğini bildirdi.Başşehri olan Humsa gitdi. Orada kendisine, bir adamındangelen mektûbda, Muhammed aleyhisselâmın peygamberliğive muvaffakiyyetleri bildirildi. İleri gelenleri toplayıp, mektûbuokutarak, kendisinin îmân etdiğini açıkladı. Hepsi karşı çıkdılar.Îmân etmiyeceklerini ve red etdiklerini anlayınca, onlardan özrdiledi. Maksadım, dînimize olan bağlılığınızın kuvvetini anlamakidi dedi. Bu sözü işitince, hepsi kendisine secde etdiler, râzıolduklarını bildirdiler. Saltanatını kaçırmamak için, küfrü îmâ-– 20 –