slâm ahlâkı

kaplan, insandan dahâ çok döğüşür, parçalar. Fâre, kedi, köpek,karanlıkda da görür. Uzakdan, çabuk koku alırlar. Bütün bu kuvvetler,insan için şeref olamaz. Bunlar, şeref sayılsaydı, ismleri geçenhayvânlar, insandan dahâ şerefli, dahâ üstün olurlardı. İnsanınşerefi, rûhunun iki kuvvetinden gelmekdedir. Kalb ve rûh, ilm,nutk kuvveti ile, fazîletleri, üstünlükleri anlıyacak, amelî kuvvetiile, bunlara sarılacak, kötülüklerden sakınacakdır.Allahü teâlâya ma’rifet hâsıl etmek, inanmak, yalnız lâfla olmaz.Îmânın altı şartı olan (Âmentü)nün ma’nâsına kalb ile inanmaklaolur. Bu altı şartdan beşincisi (Kıyâmet) gününe, ya’nî öldükdensonra dirilmeğe inanmakdır.İslâm düşmanları diyor ki, (Cennet ni’metlerinin, kuş etleri,meyvalar, süt, saf bal, köşkler, hûrî kızları gibi, bedene tatlı gelenşeyler oldukları bildirilmişdir. Bunlar ise, şehveti, hayvânî arzûlarıyerine getirecek şeylerdir. Rûhun se’âdeti, insanın yüksekliği,ma’rifet ve aklın beğendiği şeyler olduğuna göre, Cennetde bunlarunutulacak, hayvânî zevkler, rûhun zevklerini örtecekdir. Bu hâl,dünyâdaki yüksek insanların, Peygamberlerin “aleyhimüssalevâtüvetteslîmât”, Velîlerin, Âlimlerin “rahime-hümullahü teâlâ”, Cennetde,en aşağı insan, hattâ hayvân derecesine düşeceklerini göstermezmi? Bundan başka, bedenin zevk, lezzet alabilmesi için, önceelem, acı duyması lâzımdır. Beden sıkılmayınca, birşey istemez.Meselâ, açlık acısı olmayınca, yimek, içmek lezzeti anlaşılmaz.Yorgunluk, uykusuzluk sıkıntısı olmadan, râhatlık ve uyku lezzetianlaşılmaz. Cennetde hiçbir sıkıntı olmıyacağı için, bedenin bu lezzetleriduymasına da imkân yok demekdir) dediler. Hattâ İbni Sînâ,(Şifâ) ve (Necât) kitâblarında, Kıyâmet gününü anlatdı ise de,(Muâd) ismindeki kitâbında, inanmadığını açıklamakdadır. Nasîrüddîn-iTûsî de, (Tecrid) kitâbının ba’zı yerlerinde tekrâr dirilmeğianlatıyor ise de, başka yerlerde de, aksini bildiriyor.Ehl-i sünnet âlimleri sözbirliği ile bildiriyor ki, Kıyâmet günü,bu beden tekrâr var olacakdır. Fekat, Cennet ni’metlerini, lezzetleriniyalnız bedenin lezzeti zan etmek yanlışdır. Dünyâda yükselmeğebaşlıyan bir rûh, bedenden ayrılınca, kıyâmete kadar, herân, yükselmeğe devâm eder. Cennetde beden, sonsuz kalabilecekevsâfda dünyâdakinden bambaşka özellikde var olacakdır. Yükselmişolan rûh, bu cesed ile birleşerek kıyâmet hayâtı başlayacakdır.Cennetde, bedenin ve rûhun ayrı ayrı ni’metleri, lezzetleriolacakdır. Yüksek olanlar, Cennetde de rûhun lezzetlerineehemmiyyet vereceklerdir. Rûhun lezzeti, bedenin lezzetlerindenfarklı ve katkat ziyâde olacakdır. Rûhun lezzetlerinin en tatlısı, enyükseği de, Allahü teâlâyı görmek olacakdır. Yüksek insanların,âriflerin, dünyâda iken, rûh Cennetine girmeleri, âhıretdeki rûh lez-– 143 –