slâm ahlâkı

tüsü söylenir. Bunun için, âyet-i kerîmelerde ve hadîs-i şerîflerde bulunanşirk kelimesinden, her nev’ küfr ma’nâsı anlaşılır. Nisâ sûresininkırksekiz ve yüzonaltıncı âyet-i kerîmelerinde, müşrikin hiç afvedilmiyeceği bildirildi. Bu âyet-i kerîmeler, kâfirlerin Cehennem ateşindesonsuz yanacaklarını bildirmekdedir.[(Şirk), Allahü teâlâya ortak yapmak, benzetmek demekdir.Benzeten kimseye (Müşrik), benzetilen şeye (Şerîk) denir. Bir kimsede,birşeyde, ülûhiyyet sıfatlarından birisinin bulunduğuna inanmak,onu şerîk yapmak olur. Allahü teâlâya mahsûs olan sıfatlara,ya’nî (Sıfât-ı zâtiyye) ve (Sıfât-ı sübûtiyye)lere (ülûhiyyet sıfatları)denir. Sonsuz var olmak, yaratmak, herşeyi bilmek, hastalara şifâvermek, ülûhiyyet sıfatlarındandır. Bir insanda, güneşde, inekde,herhangi bir mahlûkda, ülûhiyyet sıfatı bulunduğuna inanarak, onata’zîm, hurmet etmeğe, ona yalvarmağa, ona (ibâdet etmek), tapınmakdenir. O şeyler (Sanem=put) olur. Böyle zan olunan insanın vekâfirlerin heykelleri, resmleri ve mezârları önünde de, ta’zîm edicişeyler söylemek, yapmak da, ibâdet etmek, şirk olur. Bir insandaülûhiyyet sıfatlarından birinin bulunduğuna inanmayıp, Allahın sevgilikulu olduğuna veyâ vatana, millete hizmetleri olduğuna inanarak,bunun resmine, heykeline, ta’zîm etmek şirk olmaz, küfr olmaz.Fekat, herhangi bir insanın resmine hurmet etmek harâm olduğuiçin, ta’zîm, hurmet eden bir müslimân fâsık olur. Harâm olduğunaehemmiyyet vermezse, diğer bir harâmı, ehemmiyyet vermiyerekyapanlar gibi (Mürted) olur. Müşrik olmıyan yehûdî ve hıristiyanlarda, Muhammed aleyhisselâma inanmadıkları için kâfirdirler. [Allahadüşmandırlar.] Bunlara (Kitâblı kâfir) denir. Şimdi, hıristiyanlarınçoğu, Îsâ aleyhisselâma ülûhiyyet sıfatı isnâd etdikleri için, müşrikdir.Barnabas ve Aryus mezhebinde olanları, kitâblı kâfir iselerde, bunlar bugün yokdur.]Kalb hastalıklarının şirkden sonra en kötüsü, (Bid’at)larainanmak ve bid’at işlemekdir. Bid’atlardan sonra, günâhlardansakınmamak gelir. Küçük olsun, büyük olsun, şirkden ya’nî küfrdenbaşka günâh işleyip, tevbe etmeden ölen bir mü’min, şefâ’atolunmakla, yâhud hiçbir sebeb olmadan, yalnız Allahü teâlânınmerhamet etmesi ile, afv olunabilir. Küçük günâh, afv edilmezse,Cehennemde azâb çekilecekdir. Kul hakkı da bulunan günâhlarınafvı güçdür ve azâbları dahâ şiddetli olacakdır. Zevcesininmehrini vermemek ve insanların hak dîni öğrenmelerine mâni’ olmak,kul haklarının en büyüğüdür. Hadîs-i şerîflerde buyurulduki, (Bir zemân gelir ki, insan kazancının halâldan mı, harâmdan mıolduğunu düşünmez) ve (Bir zemân gelir ki, islâmiyyete yapışmak,elinde ateş tutmak gibi güç olur.) Bunun için, harâmların– 12 –