slâm ahlâkı

lununca kibre sebeb olurlar.İlm kibre sebeb olduğu gibi, kibrin ilâcı da ilmdir. Kibre sebebolan ilmin ilâcı çok zordur. Çünki ilm, çok kıymetli bir şeydir. Bununiçin, ilm sâhibi kendini üstün ve şerefli sanır. Böyle kimseninilmine cehl demek dahâ doğru olur. Hakîkî ilm, insana aczini, kusûrunuve Rabbinin büyüklüğünü, üstünlüğünü bildirir. Hâlıkınakarşı korkusunu ve mahlûklara karşı tevâdu’unu artdırır. Kul haklarınaehemmiyyet verir. Böyle ilmi öğretmek ve öğrenmek farzdır.Buna (İlm-i nâfi’) denir. İhlâs ile ibâdet etmeğe sebeb olur.Kibre sebeb olan ilmin ilâcı iki şeyi bilmekle olur. Birincisi, ilminkıymetli, şerefli olması, sâlih niyyete bağlıdır. Cehâletden ve nefsininhevâsından kurtulmak için öğrenmek lâzımdır. İmâm olmak,müftî olmak, din adamı tanınmak için öğrenmemek lâzımdır. İkincisi,ilmi ile amel etmek ve başkalarına öğretmek ve bunları ihlâsile yapmak lâzımdır. Amel ve ihlâs ile olmayan ilm zararlıdır. Hadîs-işerîfde, (Allah için olmayan ilmin sâhibi Cehennemde ateşlerüzerine oturtulacakdır) buyuruldu. Mâl, mevkı’ ve şöhret için ilmsâhibi olmak böyledir. Dünyâlık ele geçirmek için ilm öğrenmek,ya’nî dîni dünyâya vesîle etmek, altın kaşıkla necâset yimeğe benzer.Dîni dünyâ kazancına âlet edenler, din hırsızlarıdır. Hadîs-i şerîfde,(Din bilgilerini dünyâlık ele geçirmek için edinenler, Cennetinkokusunu duymayacaklardır) buyuruldu. Fen bilgilerini dünyâmenfe’ati için öğrenmek câizdir. Hattâ lâzımdır. Hadîs-i şerîfde,(Bu ümmetin âlimleri iki dürlü olacakdır: Birincileri, ilmleri ile insanlarafâideli olacakdır. Onlardan bir karşılık beklemiyeceklerdir.Böyle olan insana denizdeki balıklar ve yeryüzündeki hayvânlar vehavadaki kuşlar düâ edeceklerdir. İlmi başkalarına fâideli olmayan,ilmini dünyâlık ele geçirmek için kullananlara kıyâmetde Cehennemateşinden yular vurulacakdır) buyuruldu. Yerde ve gökdebulunan mahlûkların hepsinin tesbîh etdiklerini Kur’ân-ı kerîm haberveriyor. (Âlimler, Peygamberlerin vârisleridir) hadîs-i şerîfindekiâlim, Resûlullahın “sallallahü teâlâ aleyhi ve sellem” yolundaolan, Onun yoluna uyan din âlimi demekdir. İslâmiyyete uyanâlim, etrâfına ziyâ saçan ışık kaynağı gibidir. (Kıyâmet günü bir dinadamı getirilip Cehenneme atılır. Cehennemdeki tanıdıkları etrâfınatoplanıp, sen dünyâda Allahın emrlerini bildirirdin. Niçin buazâba düşdün derler. Evet, günâhdır yapmayın derdim, kendim yapardım.Yapınız dediklerimi de yapmazdım. Bunun için, cezâsınıçekiyorum der) ve (Mi’râc gecesi göğe götürülürken insanlar gördüm.Ateşden makaslarla dudaklarını kesiyorlar. Bunların kim olduklarınıCebrâîle sordum. Ümmetinin hatîblerinden, vâizlerinden,– 52 –