slâm ahlâkı

yapılmasını, geri kalanı ile Kur’ân-ı kerîm ve tehlîl hatmleri yapılmasınıvasıyyet etmek sahîh olmaz. Bundan başka ücret ileKur’ân-ı kerîm okumak câiz değildir. Ücreti alan da, veren de günâhişlemiş olur. Ücret ile, Kur’ân-ı kerîm öğretmek câiz olur denildiise de, okumak câiz olur diyen olmamışdır.Nemâzlarımı vârisim kılsın diye vasıyyet eden meyyitin vârisinin,bunun nemâzlarını kazâ etmesi sahîh olmaz. Fekat bir kimse,nemâz kılar veyâ oruc tutar ve sevâbını bir meyyite hediyye ederse,sahîh olur. Ölüm hastasının, kendi nemâzlarının fidyelerini vermesicâiz değildir.) İbni Âbidînden terceme temâm oldu.Ahmed Tahtâvî “rahmetullahi aleyh” (Merâk-ıl-felâh) hâşiyesindediyor ki, tutulamıyan orucların fidyelerini vererek iskât edilmelerinass ile bildirilmişdir. Nemâz, orucdan dahâ mühim olduğuiçin, nemâzın da oruc gibi olacağını âlimlerimiz sözbirliği ile bildirmişlerdir.Nemâz iskâtının aslı yokdur diyen din adamı, kendi câhilliğinibildirmiş olur. Bu sözü ile âlimlerin sözbirliğine karşı gelmekdedir.Bir hasta, yatarken başı ile îmâ ederek de nemâz kılamaz ise, kılamadığıbu nemâzları beş vaktden az olsa bile, bunlar için vasıyyetetmesi lâzım olmaz. Bunun gibi, seferde ve hastalıkda oruc tutamıyanda, bunları kazâ edecek kadar ikâmet ve sıhhat zemânı bulamazsa,vasıyyet etmez. Sadaka-i fıtr, zevcesinin nafakası, hac ihrâmındakicinâyetleri, haccı, adak sadakaları için de vasıyyet edilir.Vasıyyet etmemiş olan meyyit için vârisinin veyâ herhangi birininteberru’ etmesi inşâallah câiz olur. Hac için vasıyyet edenin vekîli,meyyitin şehrinden veyâ bırakdığı malın sülüsünün kifâyet etdiğiyerden; teberru’ eden ise, dilediği yerden hacca gider. Meyyit içinhiç kimsenin ücretli veyâ ücretsiz oruc tutması ve nemâz kılması sahîholmaz. Bu husûsdaki hadîs-i şerîf mensûhdur. Keffâret olarakverilen sadaka vâsıtası ile, Allahü teâlâ, meyyitin borçlarını afveder. Şâfi’î (Envâr) kitâbında, (Meyyitin kılmadığı nemâzlar içinfidye vermesi vâcib değildir. Verilirse, iskât olmaz) diyor. Mâlikî veşâfi’îler, hanefîyi taklîd ederek devr yaparlar.Meyyitin vasıyyet etdiği mal mikdârı, keffâret için kâfî gelmezseveyâ bırakdığı malın sülüsü kâfî gelmezse yâhud hiç vasıyyetetmemiş ise, bir kimsenin teberru’ etdiği az bir mal ile borclarınınhepsini iskât edebilmek için devr yapılır. İskât niyyeti ile birfakîre verilir. Fakîr aldıkdan sonra, bunu velîye veyâ bir başkasınahediyye eder. Bunun kabz etmesi, ya’nî eline alması lâzımdır.Bu da meyyitin borcunun iskâtı için diyerek, bunu teberru’ ederekbir fakîre verir. Tahtâvî hâşiyesinden terceme burada temâmoldu.]– 273 – İslâm Ahlâkı - F:18