slâm ahlâkı

5- Kelime-i tayyibe.6- Da’vetül-hak.7- Urvetülvüskâ.8- Kelime-i semeret-ül-Cennetdir.Ve dahî, ihlâsın şartı, niyyet etmek ve ma’nâsını bilmek veta’zîm ile okumakdır.Ve zikr eden kimsenin dört şeye ihtiyâcı vardır: Tasdîk, ta’zîm,halâvet, hurmet.Tasdîki terk eden, münâfıkdır. Ta’zîmi terk eden, bid’at sâhibidir.Halâveti terk eden, mürâîdir, gösteriş yapar. Hurmeti terkeden fâsıkdır. Eğer, inkâr ederse, kâfir olur.Ve dahî, zikr üç nev’dir:1- Zikr-i avâm.2- Zikr-i havâs.3- Zikr-i ehasdır.Zikr-i avâm, câhillerin zikri. Zikr-i havâs âlimlerin zikri vezikr-i ehas, enbiyâ zikridir.Ve dahî, zikr edecek a’zâ üçdür:1- Lisan ile zikr ki, kelime-i şehâdet söylemekdir.2- Tevhîd ve tesbîh ve Kur’ân-ı kerîm okumakdır.3- Kalb ile zikrdir.Kalbin zikri üç nev’dir:1- Allahü azîm-üş-şânın sıfatlarına delâlet eden delîlleri, alâmetleritefekkür etmek.2- Ahkâm-ı islâmiyyenin delîllerini tefekkür etmek.3- Mahlûkların sırrını tefekkür etmek.Tefsîr âlimleri, Bekara sûresinin yüzelliikinci âyet-i kerîmesinitefsîr ederek, Allahü azîm-üş-şân, (Kullarım! Siz beni tâ’at ile zikrederseniz, ben de sizi rahmet ile zikr ederim. Ve eğer siz beni düâile zikr ederseniz, ben de sizi icâbet ile zikr ederim. Ve eğer siz benitâ’at ile zikr ederseniz, ben de sizi na’îmim [Cennetim] ile zikrederim. Ve eğer siz beni, tenhâlarda zikr ederseniz, ben de siziCem’ıyyet-i kübrâda [mahşerde] zikr ederim. Ve eğer siz beni,yoklukda zikr ederseniz, ben de sizi yardımım ile zikr ederim. Veeğer siz beni icâbetle zikr ederseniz, ben de sizi hidâyetle zikr ederim.Ve eğer siz beni, sıdk ve ihlâs ile zikr ederseniz, ben de sizi halâsve necât [kurtulmak] ile zikr ederim. Ve eğer siz beni, fâtiha-işerîfe ile ve fâtiha-i şerîfenin içindeki rübûbiyyet ile zikr ederseniz,ben de sizi rahmetim ile zikr ederim) buyurur dediler.– 190 –