slâm ahlâkı

olmıyanlarda âdetden çok olup, on günü de aşınca, âdetden sonrakigünlerde gelmiş olan ve hâmile ve âyise [ihtiyâr] kadınlardanve dokuz yaşından küçük kızlardan gelen kanlar, hayz olmaz. Buna(İstihâza) veyâ (Fâsid kan) denir. Kadın ellibeş yaşlarında(Âyise) olur. Âdeti beş gün olan, güneşin yarısı doğunca kan görüp,onbirinci sabâhı güneşin üçde ikisi doğarken kan kesilse,ya’nî on günü birkaç dakîka aşmış olsa, âdet zemânı olan beş gündensonra gelenler, istihâza olur. Çünki, güneşin doğma zemânınınaltıda biri kadar, on günü ve on geceyi aşmışdır. On gün temâmolunca gusl edip, âdetden sonraki günlerde kılmadığı nemâzlarıkazâ eder.İstihâza günlerindeki kadın, idrârını tutamıyan veyâ devâmlıburnu kanayan kimse gibi, özr sâhibi olur. Nemâz kılması ve oructutması lâzım olur ve kan gelirken dahî vaty câiz olur.İmâm-ı Muhammedin bir kavline göre, bir kız, ömründe ilkolarak, bir gün kan görse, sonra sekiz gün görmese ve onuncu günyine görse, on günün hepsi hayz olur. Fekat, birgün görse, dokuzgün görmese, onbirinci günü yine görse, hiçbiri hayz olmaz. Kangörülen iki gün istihâza olur. Çünki, onuncu günden sonra görülenkandan önce temizlik günlerinin, hayz sayılmıyacağı yukarıda bildirilmişdi.Onuncu ve onbirinci günleri kan görürse, aradaki temizliklerde hayz sayılarak, on günü hayz, onbirinci günü istihâzaolur.İstihâza kanı hastalık alâmetidir. Uzun zemân akması, tehlükeliolur. Tabîbe mürâceat etmek lâzım olur. Kardeş kanı (Sangdragon)denilen kırmızı sakızı top edip sabâh, akşam birer gram su ileyutulursa, kanı keser. Günde beş gram alınabilir. Bir kadının hayzve temizlik zemânı çok def’a, her ay aynı gün sayısında olur. Buradabir ay demek, bir hayz başından, ikinci hayz başına kadar geçenzemân demekdir. Her kadının kendi hayz ve temizlik gün sayılarınıve sâatlerini, ya’nî âdetlerini ezberlemesi lâzımdır. Âdetleri çoksene değişmez. Değişirse, yeni âdetlerini, ya’nî yeni hayz ve temizlikgünlerini ezberlemelidir.Âdetin değişmesini (Menhel) kitâbı şöyle bildirmekdedir:Kadın bir önceki âdetinin zemânına ve sayısına uygun kan görürse,hayzın değişmediği anlaşılır. Uygun olmazsa âdetin değişdiğianlaşılır ki, bunun çeşidleri, aşağıda bildirilmişdir. Bir kerre uygunolmayınca, âdet değişdi kabûl edilir. Fetvâ da böyledir. Âdetibeş gün olan, sahîh temizlikden sonra altı gün kan görürse, bualtı gün yeni hayz olur ve yeni âdeti olur. Temizlik gün sayısı dabir def’ada değişir. Bu değişince, âdetin zemânı değişmiş olur.Âdeti beş gün kan ve yirmibeş gün temizlik iken, zemânında üç– 223 –