slâm ahlâkı

ulda basdırılmışdır. Osmânlı devletindeki, dünyâca şöhret sâhibiolmuş binlerce derin âlim ve Şeyh-ul-islâmlar “rahime-hümullahüteâlâ”, milletin hutbeleri anlaması için çâre aramışlar. Hutbelerdetürkçe tercemelerin de okunması için cevâz bulamayıp, buna iznverememişlerdir. Cemâ’ate hutbenin ma’nâsını anlatmak için, hercâmi’de, nemâzlardan sonra Cum’a va’zları yapdırılmış, altıyüz senehutbeler, millete bu sûretle öğretilmiş, böylece islâmiyyetin dışınaçıkmağı önlemişlerdir.]Bayram nemâzının (Zevâid tekbîrleri) dokuzdur: Biri farz. Birisisünnet. Yedisi vâcibdir: İftitâh tekbîri farz. Evvelki rükû’ tekbîrisünnet. Zevâid tekbîrleri vâcibdir. Ve ikinci rek’atin rükû’ tekbîri,vâcibe mukârenet ile vâcib olur.NEMÂZ KILMAK(Ni’met-i islâm)da diyor ki, âkıl ve bâlig olan her müslimânınhergün beş vaktde nemâz kılması farzdır. Kimse, kimsenin yerinenemâz kılamaz. Bir kimse kıldığı nemâzın ve başka ibâdetlerininsevâbını [diri veyâ ölü] başkalarına hediyye edebilir. [Kendine verilensevâb kadar onların herbirine de sevâb verilir. Kendi sevâbıhiç azalmaz.] Hasmının ya’nî alacaklısının hakkını afv etmesi için,nemâz kılıp sevâbını ona bağışlamak câiz değildir. Nemâzın farzolduğuna inanıp da, özrü olmadığı hâlde tenbellik ederek kılmıyankâfir olmaz. Fâsık olur. [Bir nemâz için, Cehennemde yetmişbinsene yanacağı bildirildi.] Nemâz kılmağa başlayıncıya kadar habsolunur. Çocuk, yedi yaşına gelince nemâz kılması emr olunur. Onyaşına gelince, nemâz kılmazsa, el ile döğülür. Üçden ziyâde vurulmaz.Değnek ile vurulmaz. Değnek ile vurmak, ancak cinâyet işliyenbüyük insana hâkim karârı ile vurulur. Zevc de, zevcesini sopaile döğemez. [Hiçbir canlının başına, yüzüne, göğsüne ve önüne,karnına vurmak câiz değildir.] Hastanın da kudreti, gücü yetdiğikadar nemâz kılması farzdır.ÖZR SÂHİBİ OLMAKAbdesti bozan şeyin bedenden çıkması, devâmlı olursa, (Özr)denir. İdrâr, iç sürmesi, yel kaçırmak, burun kanaması ve yaradankan, sarı su akması, ağrıdan, şişden dolayı gözyaşı akması devâmlıolunca, bu kimse ve istihâza kanı akan kadın, (Özr sâhibi)olurlar. Tıkamakla, ilâc ile veyâ nemâzı oturarak yâhud îmâ ilekılarak, bunları durdurmaları lâzımdır. [İdrâr kaçıran erkek, idrâryoluna arpa kadar nebâtî pamuk sokar. Sun’î pamuk kullanılırsa,elyâfı böbreklere gidip, iltihâb yapabilir. İdrâr yaparken, fitilkendiliğinden dışarı çıkar, gider. İdrâr çok kaçıyorsa, fazlası fitil-– 279 –