slâm ahlâkı

İmâm-ı hay denilen kimse, meyyitin hayâtında, kendisinehüsn-i zan etdiği, âlim müslimân kimsedir. Ve ondan sonra, meyyitinvelîsidir. Velîsi gelmeyince, zikr olunanlardan gayri bir kimsekılmış olsa, velîsi muhayyerdir. Dilerse, iâde eder veyâ etmez.[Bunun tafsîli, (Se’âdet-i Ebediyye) adındaki ilmihâl kitâbındavardır.]Ve dahî, bir kimsenin cesedi ortasından biçilmiş olup, yalnıznısfı bulunsa, o yarımın nemâzı kılınmaz.Bir ölü bulsalar ki, parça parça olmuş ve her parçası başka biryerde olsa, onun dahî nemâzı kılınmaz. Fekat, o parçaları bir arayagetirseler, nemâzı kılınır.Bir cenâzeyi yıkasalar, bir yeri kuru kaldı deseler, eğer kefenlenmediise, onu yıkarlar. Amma, kabrin yanına vardıkdan sonra,bunun abdest a’zâlarından bir yeri kuru kaldı deseler, o yerini yıkarlarve nemâzını kılarlar. Kabre koyup, üzerini örtdükden sonra,haber verseler, o vakt onu kabrden çıkarmazlar. Yıkanmadan gömülen,üzerine toprak atılmamış ise, çıkarılıp yıkanır.Ve dahî, bir cenâzeye teyemmüm etdirseler, götürülürken subulunsa, muhayyerdir.Bir beldede, birçok kimseler ölmüş olsa, hepsi için tek bir nemâzkılmak câizdir. Tabiî, islâmiyyetin hükmü tatbik olunarak. Lâkin,evlâ olan, teker teker kılmakdır.Ve dahî, cenâze nemâzına, (Allahü teâlânın rızâsı için nemâza,er [veyâ hâtun] kişi için düâya, uydum şu hâzır olan imâma) diyeniyyet eyleye.Ve dahî, bir kimseyi, yol kesip soygunculuk ederken tutsalar,hâkimin ve velînin re’yi ile öldürseler yâhud bir kimseyi devleteolan isyânı sebebiyle, döğüşürken öldürseler veyâhud, bir kimse,kendi anasını veyâ babasını öldürse, bunların nemâzları kılınmaz.Kendi kendisini öldürse ya’nî intihâr etse, onun nemâzı kılınır(Dürr-ül-muhtâr).Ve dahî, Ehl-i sünnet olanların, on alâmeti vardır:1- O kimse cemâ’ate müdâvemet eder.2- [İ’tikâdı veyâ fıskı, küfre varmayan] imâma uyar.3- Mest üzerine meshi câiz görür.4- Eshâb-ı kirâmdan “radıyallahü teâlâ anhüm ecma’în” hiç birinekötü söz söylemez.5- Devlete isyân etmez.6- Dinde [bigayr-i hakkın] mücâdele, münâkaşa etmez.– 338 –