slâm ahlâkı

tını yıkamak îcâb etmez) imiş.Bu sözü de, fıkh kitâblarının beyânlarını yanlış anladığını gösteriyor.Bakınız (Mecma’ul-enhür)de ne diyor: (Sahîh olan rivâyetegöre, abdestde sakalın üzerini yıkamak farzdır. Çünki, vechi yıkamakemr olundu. Sakalı sık olanda, yüzün derisi vech olmakdançıkmışdır. Vech karşıdaki insan bakınca, insanın yüzünden gördüğüyer demekdir. Sakalı sık olanın, derisi değil, bu deri üzerindekisakal görünür. Bunun için, abdest alırken, deri üzerini değil, sakalüzerini yıkamak farzdır.) (Dürr-ül-müntekâ)da diyor ki, (İmâm-ıa’zamdan gelen zâhir rivâyete göre, yüz hizâsında olan sık sakalınüzerini yıkamak farzdır. Fetvâ da böyledir. Çeneden sarkan sakalıyıkamak ve mesh etmek farz değildir. Yüzü üç kerre yıkadıkdansonra parmakları, aşağıdan yukarı doğru sokarak, sarkan sakalı hilâllamaksünnetdir. Seyrek sakalın altındaki görünen deriyi yıkamakfarzdır.) Yukarıdaki söz sâhibinin bu sakat kıyâsına göre, abdestalırken sık olan sakalın yalnız üzerini yıkamak kâfî olduğu için,guslde de, sakalın yalnız üzerini yıkamak kâfî olup, sakal diplerinive sık sakal altındaki deriyi yıkamak lâzım olmıyacakdır. Hâlbuki,hakîkat böyle değildir. Guslde sık sakalın da altındaki derinin yıkanmasınınfarz olduğu fıkh kitâblarında açıkca yazılıdır. Meselâ,(Merâk-ıl-felâh)da ve bunun türkçe tercemesi olan (Ni’met-i İslâm)da,guslü anlatırken diyor ki, (Sakalı sık olsa da, sakalın aralarınıve altındaki deriyi yıkamak farzdır.) Guslde sakalı yıkamak, abdestdesakalı yıkamağa benzetilemeyince, guslde dişleri yıkamakabdestde sakalı yıkamağa nasıl benzetilebilir? Yukarıdaki söz, sözsâhibinin ilmî değil, hissî konuşduğunu gösteriyor. Bu sapık mantığınauyarak, guslde sakalının altını yıkamamış ise, hem kendisinin,hem de buna inanan müslimânların gusl abdestleri ve nemâzları sahîholmamışdır.3- (Diş de vücûddan bir uzvdur. Bu uzvun telef olmaması için,zarûrete binâen dişi doldurtmak ve kaplatmak câizdir) demiş. Sankibaşkaları, çürük dişi doldurtmak ve kaplatmak câiz değildir diyormuşgibi, böyle söylemiş. Evet biz de, çürük dişi doldurtmak vekaplatmak câizdir diyoruz. Fekat, Hanefî mezhebi âlimlerinin fıkhkitâblarında bildirdiklerine uymak da lâzım olduğunu ve bununkolay yolunu kitâblardan bularak açıklıyoruz.4- (İmâm-ı Muhammede göre, sallanan dişleri altın tel ile bağlatmak,düşen ve çıkarılan diş yerine altın diş takmak câizdir. Fetvâda böyledir. Dişleri altın ile kaplamada imâm-ı Muhammedinictihâdı ile amel edilebilir) demiş.Vesîka denilen bu söz, hakîkaten sâhibinin şâyân-ı i’timâd olamıyacağınınbir vesîkasıdır. Sorarız bu sözün sâhibine: İmâm-ı– 515 –