slâm ahlâkı

üzerinde olsun ki, ikindi nemâzının sünnetini terk etmez) ve (İkindinemâzının sünnetini kılıp terk etmeyen kimsenin Cennete girmesinekefîlim) buyurdu. [Bu müjde, farz nemâzını kazâya bırakmıyanlarve harâmdan sakınanlar içindir.]35 - Akşam nemâzından sonra altı rek’at (Evvâbîn nemâzı)nıkılmayı da ihmâl etme!Tenbîh: Yukarıdan beri, nemâzlar hakkında birçok fazîletlersayılmışdır. İnsanı bu fazîletlere kavuşduracak olan nemâz, bütünfarzlarını, sünnetlerini, müstehab, vâcib ve bütün erkân ve şerâitinihâiz olan nemâzlardır. Ayrıca, nemâzın sevâblarına da kavuşmakiçin, Allah rızâsı için kılmağa niyyet etmek ve terk edilmiş nemâzborcu olmamak lâzımdır. Abdestli olduğunu zan ederek kıldığınemâz sahîh olmaz ise de, niyyet etdiği için, sevâb verileceği (Eşbâh)ınotuzuncu sahîfesinde uzun yazılıdır.36 - Sevâbı en çok ve birinci vazîfe olan nemâz, farzlardır. Sünnetlerve nâfile nemâzlar, farzların yanında büyük bir denize nazaran,bir damla kadar bile değildirler. Bir vakt farz nemâzı özrsüzkazâya kalan kimsenin hiçbir sünnet ve nâfilesi kabûl olmaz, ya’nîsahîh olsa ve niyyet etse bile, sevâb verilmez. Abdülkâdir-i Geylânî“kaddesallahü teâlâ sirrehül’azîz” (Fütûhülgayb) kitâbında,(Farz nemâzı terk etmiş olan kimsenin, bunu kazâ etmeden önce,sünneti kılması ahmaklıkdır ve câhillikdir. Zîrâ bunun sünnetlerikabûl olmaz) diyor. Hanefî mezhebi âlimlerinden Abdülhak Dehlevî“rahime-hullahü teâlâ”, bu kitâbı şerh ederken, bunu bildirenhadîs-i şerîfi de uzun uzadıya yazıyor. Bu hadîs-i şerîf (Se’âdet-iEbediyye) ilmihâl kitâbında ve (Zahîre-i Fıkh)da da vardır. O hâlde,her şeyden evvel kazâ nemâzlarını kılmalı, nemâz borçlarınıödemelidir ve sabâh nemâzının sünnetinden başka dört vakt nemâzınsünnetleri yerine de, tenbellikle kılınmamış nemâzlar bitinciyekadar kazâlarını kılmalıdır. Âlimlerin sözlerine âşinâ olmayan veilmden nasîbleri az olan ba’zı kimseler, sünnet yerine kazâ kılınmazdiyor ve kısa aklları ile sözlerini isbâta kalkışıyorlarsa da, iddi’âlarınıntemâmen indî olduğu ve hiçbir esâsa dayanmadığı, kitâblarınıokuyan erbâb-ı vukûfa pek âşikârdır. Dört mezhebin inceliklerinevâkıf olan, derin âlim seyyid Abdülhakîm Efendi “rahime-hullahüteâlâ” (1281-1362 [m. 1943]) hazretleri bu husûsu İstanbul câmi’lerindemüslimânlara tekrâr tekrâr beyân buyurmuşlar ve yazmışlardır.118.ci sahîfeye bakınız! Derin âlim, büyük velî MuhammedMa’sûm Serhendî, ikinci cildin 63. cü mektûbunda buyuruyor ki,(Sünnetler yerine kazâ kılmalıdır. Sünnet sevâbı da hâsıl olur.)(Se’âdet-i Ebediyye) 276.cı sahîfede diyor ki, (Bir farz nemâzıözrsüz kazâya bırakmak, ekber-i kebâirdir. Bu günâh, her ne-– 409 –