slâm ahlâkı

una (Din yobazı) denir. Fen bilgisi olmayıp da, kendisini fen adamıtanıtıp, kendi görüşlerini, fen bilgisi olarak söyleyip, müslimânlarıaldatmağa, bunların dinlerini, îmânlarını bozmağa çalışan islâmdüşmanlarına (Zındık) veyâ (Fen yobazı) denir. Din yobazlarınave fen yobazlarına aldanmamalıdır.] Riyâ, ancak mülci’ olan ikrâhyapılınca câiz olur. (İkrâh), bir kimseyi istemediği şeyi yapmağazorlamak demekdir. Ölümle veyâ bir uzvunu yok etmekle zorlamağa(Mülci’ ikrâh) denir. [Zâlimlerin, eşkiyânın işkence yapmalarıda, mülci’ ikrâh olur.] Bu zemân, zorlanan işi yapmak zarûret olur.Habs etmekle ve dövmekle zorlamağa hafîf ikrâh denir. Hafîf ikrâhkarşısında kalan kimsenin riyâ yapması câiz değildir. Riyânınzıddı, aksi (İhlâs)dır. (İhlâs, dünyâ fâidelerini düşünmeyip ibâdetleriniyalnız Allahü teâlânın rızâsı için yapmakdır.) İhlâs sâhibi,ibâdet yaparken başkalarına göstermeği hiç düşünmez. Bunun ibâdetlerinibaşkalarının görmesi ihlâsına zarar vermez. Hadîs-i şerîfde,(Allahü teâlâyı görür gibi ibâdet et! Sen görmüyor isen de, O,seni görmekdedir) buyuruldu.Başkalarının sevgisine ve medh etmelerine kavuşmak için, dünyâişleri ile, onlara iyilik yapmak, riyâ olur. İbâdet ile olan riyâ bundandahâ fenâdır. Allahü teâlânın rızâsını hiç düşünmeden yapılanriyâ, hepsinden dahâ fenâdır. İbâdet yaparak Allahü teâlâdan dünyâmenfe’atlerini istemek, riyâ olmaz. Yağmur düâsına çıkmakböyledir. İstihâre yapmak da, böyledir. Ücret ile imâmlık, hatîblik,mu’allimlik yapmak, sıkıntıdan, hastalıkdan ve fakîrlikden kurtulmakiçin âyet-i kerîmeler okumak da, böyledir denildi. Bunlardahem ibâdet, hem de menfe’at niyyetleri bulunmakdadır. Ticâretmaksadı ile hacca gitmek de böyledir. İbâdet niyyeti hiç bulunmazsariyâ olurlar. İbâdet niyyeti çok olursa, sevâb hâsıl olur. İbâdetlerinibaşkalarına göstermek, onlara öğretmek ve teşvîk etmek niyyetiile olursa, yine riyâ olmaz ve çok sevâb olur. Ramezân orucunututmakda riyâ olmaz. Allahü teâlânın rızâsı için nemâza başlayıp,sonradan hâsıl olan riyânın zararı olmaz. Riyâ ile yapılan farzlar sahîholur. İbâdet borcu ödenmiş olur ise de, sevâbı olmaz. Et ihtiyâcınıkarşılamak niyyeti ile, kurban kesmek câiz olmaz. Allahü teâlâiçin ve bir insan için birlikde niyyet ederek kurban kesmek câiz değildir.Allahü teâlânın rızâsı için olmayıp, yalnız hacdan, gazâdangelen için ve gelen emîri, reîsi karşılamak için kesilen hayvân leşolur. Kesmesi ve yimesi harâm olur. Riyâdan korkarak ibâdeti terketmek câiz değildir. Allahü teâlânın rızâsı için nemâza durup, nemâzıbitirinceye kadar hep dünyâ işlerini düşünürse, nemâzı sahîholur. Şöhrete sebeb olacak şeklde giyinmek de riyâ olur. Din adamlarının,temiz, kıymetli elbise giymeleri lâzımdır. Bunun için, imâmların,Cum’a ve bayram günleri zînetli elbise giymeleri sünnetdir.– 37 –