slâm ahlâkı

mi gibidir. Az sallanıyorsa, sâhilde duran gemi gibidir. Sâhildeduran gemide farzlar oturarak kılınmaz. Sâhile çıkmak mümkinise, ayakda kılmak da sahîh olmayıp, karaya çıkıp kılmak lâzımdır.Malı, canı veyâ geminin hareket etmek tehlükesi varsa, gemideayakda kılması câiz olur. (Ni’met-i islâm)ın yazısı temâm oldu.(İbni Âbidîn) diyor ki, (İki tekerlekli olup da, hayvâna bağlanmadanyerde düz duramıyan arabada dururken de, giderkende nemâz kılmak, hayvân üzerinde kılmak gibidir. Dört tekerlekliaraba dururken serîr gibidir. Hareket ederken ise, hayvân içinyukarıda yazılı özrlerle içinde farz kılınabilir ve arabayı durdurupkıbleye karşı kılar. Durduramazsa, giden gemideki gibi kılar.) Seferîolup da, nakl vâsıtasında yerde oturamıyan veyâ kıbleye dönemiyenvâsıtadan inince, şâfi’î veyâ mâlikî mezhebini taklîdederek, iki nemâzı cem’ eder. Yerde oturabilen hastanın sandalyada,koltukda oturarak, îmâ ile nemâz kılması câiz değildir.Otobüsde, tayyârede nemâz kılmak, arabada kılmak gibidir. Sefereçıkacağı zemân, şehrin veyâ köyün kenârından i’tibâren üçgünlük ya’nî onsekiz fersah = Elli dört mîl [54 x 0,48 x 4 = 104 kilometre]uzağa gitmeğe niyyet eden kimse, şehrin kenârından ayrılınca,seferî olur. İbni Âbidîn, bir mîl 4000 zrâ’ ve bir zrâ’ 24parmakdır dedi. [Bir parmak, iki santimetredir. Şâfi’îde ve mâlikîde,16 fersah = 48 mîl = 48 x 0,42 x 4000 = 80 km.dir.]Gelin nemâz kılalım, kalbden pası silelim,Allaha yaklaşılmaz, nemâz kılınmadıkca!Nerde nemâz kılınır, günâhlar hep dökülür,İnsan, kâmil olamaz, nemâzı kılmadıkca!Kur’ân-ı kerîmde Hak, nemâzı çok medh etdi,dedi sevmem kişiyi, nemâzı kılmadıkca!Bir hadîs-i şerîfde: Îmânın alâmeti,insanda belli olmaz, nemâzın kılmadıkca!Bir nemâzı kılmamak, ekber-i kebâirdir,tevbe ile afv olmaz, kazâsın kılmadıkca!Nemâzı hafif gören, îmândan çıkar hemân,müslimân olamaz o, nemâzın kılmadıkca!Nemâz kalbi temizler, kötülükden men’eder,münevver olamazsın, nemâzın kılmadıkca!– 261 –