slâm ahlâkı

mak, Kıbleye karşı söylemek, imâmdan sonra söylemek lâzımdır.Sünnet ve nâfile nemâzları ayakda kılmak farz değildir. HanefîdeFâtiha okumak vâcibdir. Diğer üç mezhebde farzdır. Şâfi’îde,imâm arkasında, cemâ’atin Fâtiha okumaları farzdır. Hanefîde vemâlikîde farz değildir.Şâfi’îde nemâzın sünnetlerinden birisi, imâmın ve yalnız kılanın,sabâh, akşam, yatsı nemâzlarında, Fâtiha ve zamm-ı sûreyiyüksek sesle okumakdır. Yabancı erkek yanında olmadığı zemân,kadın da yüksek sesle okur. Cemâ’at, kendi işitecek kadar, sessizokur. İmâm yüksek sesle okuduğu zemân, cemâ’at, imâm ile birlikdeve yanındaki işitecek kadar yüksek sesle âmîn der. Sessizokuduğu zemân ve kendi okuyunca sessiz der. İmâmın, yükseksesle okuduğu nemâzlarda, Fâtihayı okudukdan sonra, cemâ’atinde Fâtihayı okuyacakları vakt kadar susup veyâ sessiz birşey okuyup,bundan sonra, zamm-ı sûre okunmağa başlaması sünnetdir.[Buradan anlaşılıyor ki, imâm yüksek sesle Fâtiha okurken cemâ’atokumayıp, imâmı dinlerler. İmâm ile birlikde âmîn dedikdensonra, Fâtiha okurlar.] İmâm Fâtihayı bitirdikden sonra uyan,Fâtihayı okumaz. Üç mezhebde, kendi işitecek kadar sesli okumakfarzdır. Mâlikîde farz değil, müstehabdır. Eli üzerine secde,üç mezhebde sahîh değildir. Hanefîde mekrûhdur. Secdede, kalçabaşdan ve sırtdan aşağıda kalmıyacak kadar yükseğe secde câizdir.Hanefîde ise, secde yerinin, dizlerin konduğu yerden yarımzrâ’ [yirmibeş santimetre] yüksek olması câizdir. Fekat, mekrûhdur.Câmi’de boş yer yoksa, önündekinin arkasına secde edilebilir.Fekat, öndekinin aynı nemâzı kılmakda olması ve yere secdeetmesi lâzımdır. Mâlikîde ve şâfi’îde nemâzın vâcibleri yokdur.Hanbelîde ve şâfi’îde, nemâzın sünneti, müstehabı demekdir.Bunları terk edene, bir cezâ yapılmaz. Yalnız, sevâbından mahrûmolur. Sesli okunan nemâzlarda, Fâtihadan sonra, yüksek sesleâmîn denir. Ayakda eller, göbek üstünde, biraz solda bağlanır.Ayakda, Fâtihadan sonra, bir sûre okumak, hanefîde vâcib, diğerüç mezhebde sünnetdir. Şâfi’îde, her rek’atda E’ûzüyü okumaksünnetdir ve Fâtihadan evvel Besmele okumak farzdır. Okumazsa,nemâzı sahîh olmaz. Zamm-ı sûreleri rükû’da temâmlamak,dört mezhebde de mekrûhdur. Fâtihayı temâmlamak ise, hanefîdemekrûhdur. Diğer üç mezhebde, nemâzı ifsâd eder. Kalbi meşgûletmiyen canlı resmi nerde bulunursa bulunsun, şâfi’îde, nemâzımekrûh yapmaz. Özrlü olanın özrsüz olana ve başka mezhebde olanaimâm olması şâfi’îde ve mâlikîde sahîhdir. Aynı imâma uyan kadın,erkeğin yanında veyâ önünde ise, üç mezhebde, ikisinin de nemâzıbozulmaz. Hanefîde ise, iki yanında ve arkasında kılan erkek-– 524 –