slâm ahlâkı

Taksîmi mümkin olan malın parçası taksîmden sonra hibe olunur.Binânın parçası, ağaçdaki meyve ve tarladaki ekin böyledir. İki kişininortaklaşa mâlik oldukları bir malı [meselâ bir evi], bir kişiyehibe etmeleri câizdir. Bir kişinin [bir malı] iki [veyâ dahâ fazla] kişiyehibe etmesi câiz olmaz. [Taksîmi mümkin ise, ayırıp, parçalarınıherbirine ayrı ayrı vermelidir. Bunun için, bağışın yardım kurumunadeğil, kurumun başkanına yapılması lâzımdır. Bağış, hükmîşahsa değil, hakîkî şahsa verilince, sahîh olur.] [Bir malın] iki fakîresadaka verilmesi câizdir. Fakîre hibe edince, sadaka olur. Zenginesadaka diyerek verilen, hibe olur. Mahrem akrabâsı veyâ nikâhlısıolmıyan kimseye hibe edilen malı geri almak câizdir. Fekatkarşılığı verilmiş ve kabz edilmiş ise, verilen şey çoğalmış ise yâhudikisinden biri ölmüş ise veyâ verilenin mülkünden çıkmış ise, gerialınamaz. Hayvânın yaşlanması, büyümesi, nebâtın büyümesi, kumaşınboyanması, kesilip biçilmesi, çoğalması sayılır. Verilen şeyinmikdârının veyâ kıymetinin azalması, geri alınmasına mâni’ olmaz.Karşılığı bir başkası da verebilir. Karşılık olduğu söylenmiyerekverilen şey karşılık olmaz. Karşılık az veyâ çok olabilir. [Hibeyialanın verdiği makbûz karşılık olur.] Belli bir şeyi karşılık vermesişartı ile hibe etmek câizdir. Karşılığı kabzdan önce herhangi birivazgeçebilir. Kabz edildikden sonra, ancak ikisinin rızâsı ile vazgeçilebilir.Birisine, (Ölünciye kadar evimde otur!) demek câizdir.Ölünce ev, sâhibine, ölmüş ise vârisine geri verilir. (Evimde otur.Birimiz ölünce, ev kalanın olsun!) demek bâtıldır. Biri birinin ölmesinibekleyeceği için, buna (Rukbî) denildi. Mülk sâhibi olmağıölüme ve başka tehlükelere bağlamak sahîh değildir. [Yangın,ölüm, kazâ gibi sigortalar, bu bakımdan câiz olmadıkları gibi, kumaroldukları için de harâmdırlar.] Sadaka verilen şey, hiç geri alınamaz.Malından bir mikdârını sadaka vermeği adayan kimse, busadakayı zekât malından verir. [Ticâret malı yoksa, altın veyâ gümüşdengeçerli olanı verir.] Başka mallardan veremez. Mikdâr bildirmediise, her cins zekât malından mâlik olduklarının hepsini verir.[Kâğıd ve her metal para, zekât malı değildirler. Altın ve gümüşdenpara olarak geçerli olanın karşılığı olarak kullanılan senedlerdir.Bunların yerine, kıymetleri kadar, altın, gümüş verilir.]Evini [veyâ belli bir malını] sadaka etmeği adayan kimse, bunu veyâkıymeti kadar altın, gümüş sadaka verir. (İhtiyâr)dan tercemetemâm oldu.214 - Aşağıdaki yazılar, (Mecelle) kitâbından alınmışdır:833) Bir malı, karşılıksız olarak başkasına vermeğe (Hibe) denir.Malı teslîm aldığı zemân, onun mülkü olur.834) Hibe etmek için birisine getirilen veyâ gönderilen mala– 539 –