slâm ahlâkı

dediği doğru ise, biz kurtulduk demiş olsa, kâfir olur, demişlerdir.Birgivî merhûm buyurur ki: (Bu sözü şübhe yolu ile söylerse küfrdür.Eğer ilzâm tarîkiyle söylerse küfr değildir.)Bir kimseye, gel nemâz kıl deseler, o dahî, kılmam dese, kâfirolur, demişler. Ammâ murâdı, senin sözünle kılmam, Allah emriile kılarım dese kâfir olmaz.Bir kimseye, sakalını bir tutamdan kısa yapma veyâ bir tutamdanfazlasını kes ve tırnaklarını kes, zîrâ, Resûlullahın “sallallahüteâlâ aleyhi ve sellem” sünnetidir deseler, o da kesmem dese, kâfirolur. Sâir sünnetler dahî böyledir. Husûsiyle, sünnet olduğu ma’rûfve sübûtü, tevâtür ile sâbit ola. Misvâk gibi. Birgivî merhûm buyururki: Bu sözü, sünnetliğini inkâr tarîkiyle dese, küfrdür. Murâdı,senin emrinle işlemem, Resûlullahın sünneti olduğu için işlerimdese, küfr değildir.[Yûsüf Kardâvî (El-halâl-ü vel-harâm-ü fil-İslâm) kitâbının,dördüncü baskısının, seksenbirinci sahîfesinde diyor ki: (Buhârî)dekihadîs-i şerîfde, (Müşriklere muhâlefet ediniz! Sakalınızıuzatınız! Bıyığınızı kısaltınız!) buyuruldu. Bu hadîs-i şerîf, sakalıkazımağı ve bir tutamdan kısa yapmağı men’ etmekdedir. Ateşetapanlar, sakallarını kesiyor. Kazıyanları da oluyordu. Hadîs-işerîfde, bunlara muhâlefet etmemiz emr olundu. Fıkh âlimlerininba’zısı bu hadîs-i şerîf, sakal uzatmanın vâcib olduğunu, sakalkazımanın harâm olduğunu gösteriyor dedi. Bunlar arasındaİbni Teymiyye, sakalı kesmeğe karşı pek şiddetli yazmakdadır.Ba’zı âlimler ise, sakal uzatmanın âdet olduğunu, ibâdet olmadığınıbildirdi. Feth kitâbı, Iyâddan alarak, [özrsüz] sakal kazımanınmekrûh olduğunu yazmakdadır. Doğrusu da budur. Bu hadîs-işerîf, sakal uzatmanın vâcib olduğunu gösteriyor denilemez.Çünki, (Buhârî)de yazılı hadîs-i şerîfde, (Yehûdîler ve hıristiyanlar[saçlarını, sakallarını] boyamıyorlar. Siz onlara muhâlefetediniz!). Ya’nî, siz boyayınız buyuruldu. Bu hadîs-i şerîf,saç sakal boyamanın vâcib olduğunu göstermiyor. Müstehab olduğunugösteriyor. Çünki, Eshâb-ı kirâmın bir kısmı boyadı. Çoğuboyamadı. Vâcib olsaydı hepsi boyardı. Sakal uzatmağı emreden hadîs-i şerîf de böyle olup, sakal uzatmanın vâcib olduğunudeğil, müstehab olduğunu bildirmekdedir. İslâm âlimlerindenhiç birinin sakalını kazıdığı haber verilmedi. Çünki, onların zemânlarındasakal bırakmak âdet idi. [Müslimânların âdetine uymamak,şöhret olur. Mekrûh olur. Fitneye sebeb olursa, harâmolur.] Kardâvîden terceme temâm oldu. Kardâvî, kitâbının önsözünde,dört mezhebin fıkh bilgilerini birbirlerine karışdırdığını,tek bir mezhebi taklîd etmenin uygun olmadığını yazıyor. Böy-– 200 –