slâm ahlâkı

le. Beli ile başı berâber olmakla. Tumânînet üzere [kalben emînolarak] durmakla.Secde üç şeyle temâm olur: Secdeye sünnet üzere varmakla.Alnı ile burnu, bir hizâda kıbleye karşı yere konmuş olmakla. Tumânînetüzere olmakla. [Sağlam kimsenin yirmibeş santimetreyekadar yükseğe secde etmesi câiz ise de mekrûhdur. Çünki Peygamberimizve Eshâb-ı kirâmdan hiçbiri, yüksek yere secde etmedi.Dahâ yükseğe secde ederse, nemâzı fâsid olur.]Ka’de-i ahîre üç şeyle temâm olur: 1- Erkekler sağ ayağını dikipsol ayağı üzerine oturmakla, kadınlar, teverrük etmekle ya’nî kabaetlerini yere koyup, ayaklarını sağ tarafından çıkarmakla. 2- Tehiyyâtıta’zîm üzere okumakla. 3- Ka’de-i ahîrede, salevât ve düâ okumakla.Nemâzdan sonra okunacak şeyler 251. ci sahîfede yazılıdır.GUSL BÂBIGuslün farzları hanefîde üç, mâlikîde beş, şâfi’îde iki, hanbelîdebirdir. Hanefîde:1- Bir kerre ağzına su vermek. Dişlerin arasını ve diş çukurununiçini ıslatmak farzdır. [Hanefî mezhebinde olan kimse, zarûretolmadan diş dolduramaz ve kaplatamaz. Takma diş yapdırır vegusl abdesti alırken, bunları çıkarıp altını yıkar. Zarûret olursa,dolgu veyâ kaplama yapdırması câiz olur. Fekat, gusl ve abdestalırken ve nemâza dururken (Şâfi’î veyâ mâlikî mezhebini taklîdediyorum) diye niyyet etmesi lâzımdır.]2- Bir kerre burnuna su vermek.3- Bir kerre cemî’i bedenini yıkamakdır. Bedenin, ıslatmasındaharac olmıyan yerlerini yıkamak farzdır. Bedenin bir yeri, zarûrîolan, ya’nî insanın yapmadığı, yaratılışda bulunan bir sebeb ile ıslatılmazsaafv olur, gusl sahîh olur.(Dürr-ül-muhtâr)da diyor ki, dişler arasında veyâ diş çukurundakalan yemek, guslün sahîh olmasına mâni’ olmaz. Fetvâ böyledir.Çünki, bunların altı ıslanır. Kalan şey, katı ise, mâni’ olur denildi.Doğrusu da budur. (İbni Âbidîn) “rahime-hullahü teâlâ”, bunuaçıklarken buyuruyor ki, (Hülâsa) kitâbında da, mâni’ olmaz. Çünkisu, akıcı olduğu için, yemeğin altına sızar demekdedir. Suyun sızmadığıanlaşılırsa, bu âlimlere göre de, gusl sahîh olmamakdadır.(Hilye) kitâbı bunu açık bildirmekdedir. Kalan şey, ağızda ezilerekkatılaşmış ise, suyu sızdırmıyacağı için, gusl sahîh olmaz. Çünki, buradazarûret yokdur. [Ya’nî, kendiliğinden hâsıl olan birşey değildir.Bunları temizlemekde] harac, ya’nî güçlük de yokdur.(Halebî-i sagîr)de diyor ki, bir kimsenin dişleri arasında ekmek– 212 –