slâm ahlâkı

kîkî kıymet) değildir. (İ’tibârî kıymet)dir. Hükûmetlerin verdiklerikıymetdir. Verdikleri gibi, geri de alırlar. İ’tibârî kıymetleri gidince,(Semen) olamazlar. Zekât malı olmakdan çıkarlar. İbniÂbidîn buyuruyor ki, (Ticâret malının kıymeti, ticâretde çok kullanılan,para olarak basılmış altın veyâ gümüş ile hesâb edilir. Gümüşile hesâb edilince, ikiyüzkırk dirhem gümüş kıymetinde olsa,altın ile hesâb edilince, yirmi miskal altın kıymetinde olsa, iki kıymetide nisâb mikdârı ise de, bu malı gümüş ile kıymetlendirmeklâzım olur. Çünki, zekât olarak altı dirhem gümüş veyâ yarım miskalaltın vermesi lâzım olur. Bu ise, beş dirhem gümüş kıymetindeolduğu için, fakîre fâidesi az olur. [Çünki, yirmi miskal altın veikiyüz dirhem gümüş, aynı nisâbı gösterdikleri için, kıymetleri aynıdır.]Bir miskal ağırlığındaki altın liraya, bir (Dinâr) denir.[Türk altın liralarının hepsi birbuçuk miskal, ya’nî 7,2 gr. ağırlığındadır.]Râyic olan fülûsun zekâtını, nisâbı hesâb edilmiş olan [altınveyâ gümüş] ile vermek vâcibdir.) Bundan anlaşılıyor ki, kâğıdliraların nisâbını, ticâretde kullanılan altın liraların, en aşağı değerlisiile hesâb etmek ve zekâtlarını altın olarak vermek lâzımdır.Çünki gümüş, para olarak, şimdi hiç kullanılmamakdadır. Kâğıdliraların zekâtı, nisâblarını hesâb etmekde kullanılan metal ile,ya’nî altın ile verilir. Kendilerinin kırkda biri, kâğıd lira olarak verilemez.Çünki kâğıd liraların kendileri, ihtiyâc eşyâsı olarak kullanılamaz.Âdî kâğıd var iken, kâğıd liraları kâğıd olarak kullanmakisrâf olur. İsrâf da, harâmdır. Kâğıd para zekâtını, para olarakkullanması için, kâğıd olarak vermek de câiz değildir. Çünki,para olarak kullanması için, kıymeti hakîkî ve dâimî olan altın verilir.Altın, lira hâlinde ve başka her şeklde verilebilir. Her zemân,her yerde bulunur. Kendi şehrinde altın bulamıyan, altın eşyâsatılan yerdeki arkadaşına kâğıd lira gönderip, bununla altın alarakzekâtını vermesini ona yazar. Kâğıd liraları sonradan daödemesi câizdir. Kâğıd liraların zekâtlarını vermek, bu kadarkolay iken, fıkh kitâblarının bu emrlerine uymak istemeyip, altınyerine, kıymeti i’tibârî ve muvakkat olan kâğıd liralar vermekdoğru değildir. Fıkh kitâblarına uymak istemeyip de, ibâdetleriâyet-i kerîmelerden, kendi anladığına göre yapmaya kalkışanlara(Mezhebsiz) veyâ (Sapık) denir. Böyle sapıklara karşı,(Ben, ibâdetlerimi, Kur’ân-ı kerîmden ve hadîs-i şerîflerden seninanladığına göre değil, mezheb imâmlarının anlayıp bildirdiklerinegöre yaparım) demelidir. Mezheb imâmlarının “rahimehümullahüteâlâ” anladıklarını bildiren kitâblara, (Fıkh kitâbları)denir.– 297 –