slâm ahlâkı

gibi, insana da beden lâzımdır. Hayvâna bakmak lâzım olduğu gibi,bedene hizmet etmek de lâzımdır. İbâdetler beden ile yapılmakdadır.Birisinin geceleri uyumayıp, hep nemâz kıldığı söylendikde,(İbâdetlerin kıymetlisi, az olsa da devâmlı yapılanlardır) buyuruldu.İbâdetin devâmlı yapılmasında, kulluğa alışmak vardır.Niyyet ederek islâmiyyete uymağa (İbâdet) etmek denir. Allahüteâlânın emrlerine ve yasaklarına (Ahkâm-ı islâmiyye) ve (Ahkâm-ıilâhiyye) denir. Emr edilenlere (Farz), yasak edilenlere (Harâm)denir. Hadîs-i şerîfde, (İbâdetleri tâkat getireceğiniz kadaryapınız. Neş’e ile yapılan ibâdetin kıymeti çok olur) buyuruldu. Bedenistirâhat edince, ibâdetler zevk ile yapılır. Beden ve zihn yorguniken yapılan işden usanç hâsıl olur. Yorgunluğu gidermek için,arasıra mubâh olan şeylerle, bedene neş’e getirmelidir. İmâm-ı Gazâlî“rahime-hullahü teâlâ” buyuruyor ki, (Çok ibâdet yapınca, bedenyorulur. Hareket etmek istemez. Bu zemân uyumakla veyâ sâlihlerinhayât hikâyelerini okumakla yâhud mubâh olan eğlencelerlebedeni neş’elendirmeli. Böyle yapmak, usanarak ibâdet yapmakdanefdaldir.) İbâdet yapmakdan maksad, hem mücâhede yaparak,nefsi terbiye etmek, hem de, kalbe ferahlık getirmek, kalbiAllaha bağlamak içindir. (Nemâz, insanı kötü ve çirkin işler yapmakdankorur) buyuruldu. Severek, neş’e ile kılınan nemâz böyleolur. Bu neş’eyi hâsıl etmek için, nefsin mubâhlardaki arzûlarını,ihtiyâc olduğu kadar, yerine getirmek lâzım olur. Böyle yapmak, islâmiyyeteuymak olur. İbâdetlere sebeb olan mubâhlar da ibâdetolur. (Âlimin uykusu, câhilin ibâdetinden hayrlıdır) hadîs-i şerîfi,bu sözümüzün şâhididir. Uyuklıyarak, terâvîh nemâzı kılmak mekrûhdur.Uykulu hâl gidince, neş’e ile kılmalıdır. Uyuklıyarak kılınannemâzda gevşeklik ve gaflet olur.[Yukarıdaki yazıları yanlış anlamamalıdır. Yorgunluk ve usançhâsıl olduğu zemân ibâdet te’hîr edilir, terk edilmez. Farzları özrsüzterk etmek büyük günâhdır. Kazâ etmek farz olur. Vâcibleri dekazâ etmek vâcib olur. Sünnetleri terk eden, bunların sevâbındanmahrûm kalır. Özrsüz terk etmeği âdet ederse, bu sünnetlere mahsûsolan şefâ’atdan mahrûm kalır. Yorgun, hâlsiz, neş’esiz olmak,farzları vaktinden sonraya bırakmak için özr olmaz. Vaktindensonraya bırakmak günâhından ve azâbından insan kurtulamaz.Ahkâm-ı islâmiyyeye, ya’nî farzlara ve harâmlara ehemmiyyet vermemeninküfr olduğu akâid kitâblarında bildirilmişdir. İslâm düşmanlarıbu noktadan da gençleri aldatmağa, islâmiyyeti içerdenyıkmağa çalışıyorlar. Bunlara aldanmamak için, Ehl-i sünnet âlimlerininyazdıkları fıkh ve ilmihâl kitâblarını okuyup, farzları, harâmlarıiyi öğrenmekden başka çâre yokdur.]– 33 – İslâm Ahlâkı - F:3