slâm ahlâkı

nisâbı hesâb eder. Fiyâtı en az olan Hamîd altını ise ve bir Hamîdaltınının karşılığı binbeşyüz kâğıd lira ise, o gün için, kâğıd paranınzekât nisâbı: 13,3 x 1500 = 19950 lira olup, kırkbin liranın zekâtınıaltın olarak vermek lâzım gelir. Bunun zekâtı bin liradır. Fakîre,bin kâğıd liranın karşılığı olan bir yarım altın lira ile bir çeyrek altınveyâ bir altının üçde ikisi kadar, ya’nî yaklaşık beş gram ağırlığındabir altın parçası, meselâ bileyzik veyâ yüzük verir.Eski Libya hükûmeti, Evkaf müdirliğindeki ilm hey’eti tarafındançıkarılan aylık (Hedy-ül-islâmî) mecellesinin 1393 Ramezân[m. 1973] târîhli sayısında, şeyh Milâd Celâsî imzâsı ile diyor ki,(Evrâk-i mâliyyenin, ya’nî kâğıd paraların da zekâtını vermek lâzımdır.Kâğıd paraların nisâbı, zekât verecek kimsenin bulunduğuyerdeki hükûmetin çıkardığı altın lira karşılığındaki kıymetleri ilealtın olarak hesâb edilir. Gümüş ile hesâb edilmez. Kâğıd paralarınnisâbı, yalnız altın lira ile hesâb edilir. Çünki kâğıd paralar, altınkarşılığı değerlenmekdedir.) Mısrdaki islâm âlimlerinden şeyhAbdürrahmân Cezîrînin riyâsetindeki bir hey’etin dört mezhebegöre yazdığı (Kitâb-ül-fıkh alel-mezâhib-il-erbe’a) kitâbı beş cildolup, basılması 1392 [m. 1972] de temâmlanmışdır. Hakîkat Kitâbevitarafından İstanbulda ofset baskısı da yapılmışdır. Kâğıd paralarınaltın karşılığı borç senedi oldukları, bu kitâbda da uzun yazılıdır.Hulâsa, hükûmetin çıkarmış olduğu altın liralardan, piyasadakigeçer değeri en aşağı olanından onüç altın ve üçde bir altın karşılığıkadar veyâ dahâ fazla kâğıd parası olanın, bir arabî sene sonra,bu kâğıd paranın kırkda biri değerinde altını zekât olarak vermesilâzımdır. [Bu kâğıd paraların altın karşılıklarının mikdârı,borsaya tâbi’ olarak, zemânla değişmekdedir.] Çünki, zekât fakîrlereolan borçdur. Her dürlü borç, zekât malından verilir. Zekâtborcu, ayn olan malın kendisini fakîre temlik etmekle, ya’nî fakîrinveyâ vekîlinin eline vermekle ödenir. Kâğıd para olarak verilmezve kabûl olmaz. Evvelce kâğıd olarak verilen zekâtları, altınolarak devr sûretiyle kazâ etmek lâzımdır. Mülkünde gümüşü debulunan bir kimse, fakîrlere fâideli olmak için, nisâbı gümüşdenhesâblıyabilirse de, bu takdîrde, kâğıd paranın zekâtını da, gümüşolarak vermesi lâzım olur ki, bu kadar gümüş para bulunsa da, fukarâyayaramaz. Bir kimse, yanındakine söyliyerek veyâ uzakdaolana mektûbla yâhud birisi ile haber göndererek, (Benim için, şukadar altın zekât ver. Ben sana sonra öderim) dese, o da altınlarıfakîrlere verse, câiz olur. Kendisine onbin kâğıd lira verilip veyâgönderip, (Bu benim zekâtımdır. Bunu islâmiyyete uygun olarak,falanca hayr müessesesine [derneğine] ver!) diye emr alan kimse,– 536 –