1984

Буугаад л өгчих, бусад юм нь аяндаа бүтнэ. Энэ нь далайн урсгалыг сөрж хичнээн ч сэлсэн,
хичнээн ч хүч гаргалаа ч гэсэн давалгаа чамайг буцаагаад л хөөчихлөөр чи түүнийг сөрөхөө
болиод урсг&п дагаад сэлэхээр зориг шулуудахтай адил юм. Чиний өөрийн чинь хандлагаас
өөр юу ч өөрчлөгдсөнгүй, болох ёстой юм болдгоороо л болсон. Тэрээр яагаад тэрсүү
үзэлтэй болсноо өөрөө ч ойлгохгүй байна. Бүх юм амархан байжээ! Харин...
Юу ч үнэн байж болно. Байгалийн хууль гэдэг юм бол дэмий зүйл. Татах хүчний хууль бол
утгагүй зүйл. “Надад савангийн хөөс шиг шалнаас дээш хөөрмөөр байх юм бол би чадна гэж
Обрайен хэлж байсан”. Смит энэ санааг үндэслэлтэй болголоо. «Тэрээр өөрийгөө хөөрч
байна гэж бодож байна, би түүний хөөрч байгааг харж байна гэж нэгэн зэрэг бодох юм бол
энэ нь тийм л байж таарна.» Гэв гэнэт живж буй далайн хөлөг онгоцны эвдэрхий усны
гадаргуу дээр ил гарч ирж буй юм шиг нэгэн бодол толгойд нь гялсхийлээ “ Үнэндээ ийм юм
болохгүй. Бид хоосон юм төсөөлжээ.
Энэ бол хоосон үзэгдэл" Тэрээр тэр дороо энэ бодлоо орхилоо. Алдаатай бодол гэдэг нь илт
юм. Өөрөөс чинь гадна хаа нэг газар «бодит» үйл явдал болж байгаа «бодит» дэлхий оршиж
байна гэсэн таамаглал бий. Ийм дэлхий яаж байж болох юм бэ? Бид оюун ухаандаа байгаа
юмыг л мэднэ. Бүх бо.чж байгаа юм оюун ухаанд л болж байдаг юм. Бүх хүний оюун ухаанд
болж буй юм үнэхээр болж байдаг.
Тэрээр алдааг төвөггүй оллоо, алдааг амархан зайлууллаа. Харин ч тэрээр ийм юм бодох
ёсгүй гэдгээ ухаарлаа. Осолтой бодол гарах бүрд тархинд хар толбо үүсэх ёстой юм. Энэ үйл
явц аяндаа, зөнгөөрөө явагдах ёстой. Үүнийг Шинхэлээр гэтээболих гэдэг юм.
Тэрээр гэмээ болих дасгал хийж эхэллээ. Тэр өөртөө дараахи асуултыг тавилаа. “ Нам дэлхий
хавтгай гэж сургаж байна”, “Нам мөс бол уснаас хүнд гэж сургаж байна Эдгээрийн эсрэг
тэсрэг үзэл бодлыг ойлгохгүй, үзээгүй гэж өөрийгөө дасгаж байлаа. Амаргүй байлаа. Тунгаан
бодох болон аргыг нь олох чадвар шаардлагатай аж. “Хоёр хоёр тав болно” гэх мэтийн
мэдэгдпийн тооны утгыг ойлгоход түүний толгой хүрэхгүй байна. Энэ нь мөн оюун ухааны
бэлтгэл дасгал, нэг агшинд логикийг нарийн хэрэглээд дараагийн агшинд логикийн маш
бүдүүлэг ачдааг ердөө мэдэхгүй байх чадварыг шаардана. Мунхаг нь оюун ухаан лугаа адил
зайлшгүй шаардлагатай бөгөөд үүнийг ухаарахад бас л хэцүү байлаа.
Хэзээ намайг буудаж алах бол гэсэн бодол түүний толгойноос энэ хугацаанд гарахгүй байлаа.
Обрайен «Бүх юм өөрөөс чинь л хамаарна» гэж хэлсэн, Смит үүнийг ойртуулах ямар нэг
ухамсартай үйлдэл байхгүй гэдгийг ойлгосон болно. Энэ нь хэдэн мөчийн дараа ч, хэдэн
жилийн дараа ч болж болно. Тэд түүнийг шоронгийн ганцаарчилсан өрөөнд олон жил
суулгаж болно, лагерьт цөлж ч болно, ийм явдал урьд гарч байсны нэгэн адил түр хугацаагаар
суллан тавьж ч болно. Баривчилга, байцаалтын бүх үе шатыг дахин давтахыг үгүй гэх
газаргүй юм. Нэг юм тов тодорхой нь үхэл хүлээсэн цагт ирдэггүй юм. Уламжлал, чихээрээ
сонсоогүй уламжпал, өөрөө чихээрээ хэзээ ч дуулаагүй мөртлөө тэрээр яагаад ч юм бэ
мэддэг юм. Тэд нар хоригдлуудыг араас нь, мөн урьдчилж мэдэгдэлгүйгээр шоронгийн нэг
өрөөнөөс нөгөө өрөө рүү авч явахдаа дагз руу нь бууддаг юм.
Нэгэн сайхан өдөр, гэхдээ «өдөр» гэдэг бол оноогүй үг юм. Нэг удаа хачин жигтэй гүн
мөрөөдөлд автлаа. Тэрээр толгойдоо сум зоохыг хүлээн хонгилоор явж байна, хэдхэн мөчийн