1984

чөлөө нь хэзээ нэгэн цагт «оюун санааны эрх чөлөө» гэсэн утгатай гэдэг нь санаанд нь
ордоггүйтэй адил юм. Олон гэмт хэрэг, алдаа нь нэргүй, төсөөлөлгүй болохоор тэрээр
тэдгээрийг үйлдэж чадахгүй байсан. Цаг хугацаа өнгөрөх тусам Шинхэлийн онцдог шинж
тэмдэг улам, улам тодорхой болно гэдгийг тааварлаж байсан юм, үг нь улам, улам цөөрнө,
утга нь улам, улам нарийн болно, үгийг буруу хэрэглэх боломж улам, улам багасна.
Хуучхэл бүрмөсөн сөнөхөөр өнгөрсөн үетэй холбоо бүрмөсөн тасарна. Түүхийг шинээр
биччихсэн, харин хуучин утга зохиолын бүрэн хянагдаагүй хэсгүүд энд тэнд үлдчихсэн тул
хүмүүс Хуучхэлийг санаж байгаа цагт тэдгээрийг уншиж болно.
Техникийн үйл явц, ахуйн чанартай жирийн үйлдэл буюу хандлага нь тэртэй тэргүй тууштай
зарчимтай л (Шинхэлээр сайнбодолтой гэдэг юм) биш бол аливаа сэдвийг Хуучхэлээс
Шинхэл рүү орчуулах арга байхгүй. Бодит байдал дээр 1960 оноос өмнө бичигдсэн нэг ч
номыг бүхэлд нь орчуулах боломжгүй гэсэн үг юм. Хувьсгалын өмнөх үеийн утга зохиолыг
зөвхөн үзэл суртлын аргаар орчуулж болно. Энэ нь хэлийг нь орчуулахын хамт утга агуулгыг
нь орчуулна гэсэн үг юм. Тусгаар тогтнолын Тунхаглалын алдарт хэсгийг жишээ болгон авч
үзье.
«Бүх хүнийг адил тэгш бүтээсэн, бүтээгч нь тэдэнд амьд явах, эрх чөлөөтэй байх, аз
жаргалыг эрмэлзэх зэрэг тов тодорхой салшгүй эрх заяасан нь илт үнэн гэж бид үздэг. Эдгээр
эрхийг хангахын тулд харьяат нарынхаа зөвшөөрснөөр эрх мэдэл авсан засгийн газруудыг
хүмүүсийн дунд үүсгэн байгуулдаг юм. Засаглалын аливаа үйл ажиллагаа эдгээр зорилготой
харшилдах тохиолдолд ард түмэн түүнийг өөрчлөх, халах эрхтэй...»
Энэ хэсгийн үгийн утгыг нь хадгалан Шинхэлд буулгах ямар ч боломж байхгүй. Ингэхдээ
хамгийн их ойролцоо орчуулга нь энэ хэсгийг бүхэлд нь ганц үг гэмсэтгэхүйд шингээх явдал
мөн. Бүрэн төгс орчуулга нь Жеферсоны үгийг үнэмлэхүй эрх мэддийг магтан дуулсан болгон
өөрчилсөн үзэл суртлын орчуулга байж болох юм.
Өнгөрсөн үеийн уран зохиолын ихээхэн хэсгийг ийм маягаар өөрчилсөн юм. Түүхэн зарим
нэрт хүмүүсийн бүтээл зохиолыг Ангсоцын үзэл баримтладд нийцүүлээд тэдний талаархи
дурсамжийг хадгалах нь нэр төрийн хэрэг гэж үзсэн болно. Шекспир, Свифт, Байрон,
Диккенс болон бусад зарим зохиолчийн бүтээлийг орчуулах ажил хийгдэж байгаа юм. Энэ
ажлыг дуусгавар болгосны дараа угийн эх зохиол болон өнгөрсөн үеийн утга зохиолоос
хадгалагдаж үлдсэн зохиолуудыг устгах юм. Эдгээрийг орчуулах ажил нь цаг хугацаа
шаардсан, нарийн чимхлүүр ажил бөгөөд XXI зууны эхний хорин жилээс цааш дуусна гэж
үзэж байгаа болно. Мөн ажлын хэрэгцээний ихээхэн баримт бичиг бий, гарцаагүй
хэрэгцээтэй дүрэм журам гэх мэтийг нэгэн адил өөрчлөх юм. Орчуулгын бэлтгэл ажлыг
хийхэд цаг хугацаа гаргах үүднээс Шинхэлд бүрэн шилжих хугацааг 2050 он хүртэл
хойшлуулсан болно.