1984

Смит гудамжаар хэдэн километр алхахад хөлийн судасны шарх лугшин өвдөж байв. Тэрээр
сүүлийн хорь гаруй хоногт Олон нийтийн Төвд болдог үдэшлэгийг хоёрдахь удаагаа
тасалжээ. Төвийн арга хэмжээнд оролцогсдыг бүртгэдэг нь лав тул энэ нь хуумгай явдал
байв. Зарчмын хувьд Намын гишүүнд ерөөсөө чөлөөтэй цаг байдаггүй ба унтахаар хэвтэхээс
өөрөөр ганцаараа байх үе байхгүй. Хүн ажиллах, хооллох, унтах зэргээс бусад үед олон
нийтийн зохион байгуулаиттай ажилд оролцож байх ёстой гэж үздэг юм. Ганцаараа байх
гэсэн аливаа хандлага, тэр ч байтугай салхинд ганцаараа гарах нь ч сэжиг төрүүлдэг.
Шинхэлд хувиа бодож довоо шарлуулах, этгээд амьдралтай гэснийг илэрхийлэх өөрөөатьдрах
гэсэн үг бий. Харин тэрээр өнөөдөр Яамнаасаа гарч явахдаа дөрөвдүгээр сарын зөөлөн
бүлээн салхинд толгой нь эргэж байлаа. Тэрээр сүүлийн гурван жилд тэнгэр ийм гүн цэнхэр
байхыг үзээгүй болохоор Олон нийтийн Төвийн сунжирсан шуугиантай үдэшлэг, уйтгартай
ядаргаатай тоглоом, лекц яриа, жин ууж жаахан биеэ халаачихсан хүмүүсийн шуугилдаан,
энэ бүхэнд үнэн голоосоо дургүй хүрч байлаа. Тэрээр гэнэт сэтгэл нь хөдлөөд автобусны
буудлаас буруу тийшээ эргэж Лондоны сүлжилдсэн гудамжаар эхлээд урагшаа дараа нь зүүн
тийш, хойт тал руу эргэн алхаж үл мэдэх гудамжинд заримдаа төөрч харсан зүг рүүгээ алхаж
байв.
“Найдвар байдаг л бол тэр нь үгээгүйчүүдэд л байна” гэж тэрээр өдрийн тэмдэглэлдээ
бичсэн билээ. Ид шидтэй үнэн, илэрхий утга учиргүй зүйл болох эдгээр үгс үе үе санагдаж
байлаа. Смит Гэгээн Панкрасын төмөр замын буудап байсан газраас зүүн хойхон нь
ядуучуудын үзэмжгүй оромжууд дунд явж байна. Тэрээр хонх ёнх болж үүгээр харх гүйлддэг
болов уу гэсэн бодол төрүүлмээр хаалга нь явган зам руу шууд гарсан жижигхэн хоёр давхар
байшинтай бул чулуулсан гудамжаар алхаж явлаа. Бул чулуулсан гудамжинд хаа хаагүй шавар
шавхай дайралдана. Байшингийн орц, завсар зайгаар олон хүн хөлхөлдөх нь сонин, уруулаа
их будсан бие гүйцсэн охид, араас нь хөөцөлдсөн залуус, арван жилийн дараа охид ийм л
болно доо гэж санагдуулсан булчинлаг хүүхнүүд, хөлөө чирсэн бөгтөр авгай нар, эхээ
дуудахаар тал тал тийшээ задран гүйж буй шалбааганд тоглож буй хөл нүцгэн хүүхдүүд
байна. Байшингийн цонхны ихэнхийн шилийг хага цохичихсон, модон самбараар хадаж
бөглөсөн харагдана. Смитийг бараг анзаарахгүй мэт боловч хаа нэг хүн айж эмээсэн,
сонирхсон харцаар үднэ. Байшингийн үүдний дэргэд хоёр бүдүүн эмэгтэй ярилцаж зогсох
бөгөөд Смит дэргэдүүр нь өнгөрөхөд ярианых нь хагас хугас чихэнд сонсогдлоо.
- "Тийм ээ, энэ бүхэн их сайн байна гэж байна шүү дээ. Чи миний оронд байсан бол бас л
тэгэх байсан шүү дээ. Хэлэхэд ч амархан л даа, чамд ийм юм тохиолдоогүй л байхгүй юү "
- "Тийм ээ, Тийм л байхгүй юу даа” гэж нөгөөх нь хэлэв.
Тэр хоёр гэнэт ярихаа болиод Смитийг хажуугаар нь өнгөрөхөд араас нь даган хүйтнээр харж
байлаа. Хажуугаар үл мэдэх амьтан өнгөрч байгаа юм шиг хүйтэн гэхэд ч хаашаа юм бэ,
болгоомжилсон харцаар Смитийг үдэж байлаа. Энэ хавиар Намын дүрэмт хөх баадай цөөхөн
үзэгддэг юм. Эргүүлтэй мөргөлдөх юм бол саатуулагдна. «Нөхөөр, баримт бичгээ гарга. Та
энд юу хийж яваа юм бэ? Та хэдийд ажлаасаа гарсан бэ? Та гэр рүүгээ дандаа энэ гудамжаар
явдаг уу?» гэхчилэн байцаана. Өөр гудамжаар гэртээ харихыг хориглодоггүй. Гэхдээ ийм
үйлдэл нь Сэтгэхүйн Цагдаагийн анхаарлыг яриангүй татна.
Гэв гэнэт бүх гудамж хөл хөдөлгөөнд орж энд тэндээс хүмүүс хашгиралдан байшин руугаа