1984

Мухлагийн эзэн утаатай мөртлөө нэг л аятайхан үнэртэй өлгөөстэй керосин дэнлүү дөнгөж
сая асаажээ. Тэрээр жар эргэм настай, тэнхээ муутай, бөгтөр, ялдам царайтай эр байх бөгөөд
нүдний зузаан шилний цаанаас дөлгөөхөн нүд нь том юм шиг харагдна. Түүний үс нь цал
буурал харин хөмсөг нь өтгөн бөгөөд хар аж. Нүдний шил, ялдам зөөлөн хөдөлгөөн болон хар
өнгийн тансар хилэн пиджак нь түүнд сэхээтэн төрх, тэрээр зохиолч, аль эсвэл хөгжимчин
байсан болов уу гэсэн бодол төрүүлнэ. Тэрээр сөөчихсөн мэт намуухан дуугаар үгээ хэлэхдээ
ихэнх үгээгүйчүүдийг бодвол арай гайгүй хазгай хэлж байв.
“Би таныг явган замаар явж байхад чинь таньсан шүү. Охидын бэлгийн альбом худалдаж
авсан ноён бол та шүү. Ёстой гоё цаас байсан, үнэхээр гоё цаас шүү. Цагаан шаравтар цаас
гэдэг юм. Тийм цаасыг үйлдвэрлэхээ болиод, миний бодоход... тавиад жил болж байгаа байх
аа. Танд ямар нэг юм хэрэгтэй юу? Зүгээр л юм харж явна уу?” гэж тэрээр нүднийхээ
шилний дээгүүр харж хэлэв.
“Энүүгээр явж байсан юм. Ороод гарья гэж л боддоо. Юу ч хэрэггүй” гэж Смит эргэлзэн
хариулав.
“Сайн л биз. Таны санаанд таарах юм бараг байхгүй байх аа” гэж тэрээр атгаа дээш нь
харуулан хүлцэл өчиж буй мэт хэллээ. "Та харж байгаа биз дээ, хоосон мухлаг л гэсэн үг.
Танд л гэж хэлэхэд хуучин эдийн наймаа бараг зогссон доо. Эрэлт бараг алга, худалдах ч
юмгүй болж дээ. Тавилга, шаазан аяга сав, шилэн эддэл бага багаар эвдэрч хэмхэрч дууслаа.
Металл эддэлийн ихэнхийг ган хайлуулах үйлдвэрт тушаачихлаа. Би лааны гуулин суурь
үзсэнгүй хичнээн ч удав даа”.
Үнэндээ давчуу мухлагт үнэ цэнэгүй элдэв юм пиг дүүрэн аж. Гишгэх ч зай энд алга. Хананы
дагуу уран зургийн жааз овоолоостой байна. Үзвэрийн цонхонд хоол зөөх тавиур дүүрэн эрэг
шураг, мухар цүүц, хугархай тонгорог, сахлын хутга, аль хэдийнээ явахаа байсан хагархай
шилтэй бугуйн цаг болон элдэвийн эрээвэр хураавар юм байна. Өрөөний булангийн жижиг
ширээн дээр хэдэн лэнсий эд юм.сонирхол татаж магадгүй хэдэн юм, маажинтай хөөрөг,
гартааман энгэрийн зүйлт зэрэг байна. Смитийг ширээ рүү дөхөж очиход нэгэн бөөрөнхий,
булцгар дэнлүүний гэрэлд бүдэгхэн гялтганасан юм нүдэнд нь тусахад тэрээр гартаа авч
үзэв.
Тэр нь нэг тал нь хавтгай, нөгөө тал нь хагас бөмбөрцөг шиг гүдгэр шил байв. Шилний голд
гүдгэр талаас нь харахад ягаан улаан өнгөтэй сарнай юм уу, дапайн яргуйжин цэцэг лугаа
төстэй хээ байна.
“Энэ юу юм бэ?”гэж Смит гайхан асуулаа.
“Шүр шүү. Энэтхэгийн далайгаас авчирсан байж таарна. Шүрийг шилэнд суулгадаг байсан
юм. Үүнийг зуу гаруй жштйн өмнө хийсэн байх аа. Зуун жилээс ч өмнө байж магадгүй” гэж
өвгөн хариулав.
“Их гоё эд юм аа” гэж Смит хэлэв.
“Их гоё эд шүү” гэж мухлагийн эзэн үнэлэнгүй хариулав. “Одоо ч ийм юм ховордсон доо” гэж