Bijlage: acta-1978.pdf - Kerkrecht

onze tijd mogelijk. Voorbeelden zijn: ziekteverlof, studieverlof, 'uitlening' aan een
kerk in het buitenland (destijds Curaçao, Monte Alegre), afvaardiging naar een generale
synode. De reden om van een verouderd artikel te spreken ligt echter in datgene, wat het
artikel voor zulke gevallen bepaald heeft. De betrokken predikanten zullen 'nochtans ten
allen tijde de beroeping der gemeente onderworpen zijn en blijven'.
Wat moet hier in nieuwer nederlands gezegd worden? Dat ze altijd beroepbaar blijven? Of
dat ze altijd bereid moeten zijn een beroep te overwegen? Of dat de eigen gemeente het altijd
over hen te zeggen heeft?
4. Jansen (p. 63 e.v.) spreekt hier van 'tijdelijk ontslag uit den dienst' en zegt het is 'eigenlijk
een tijdelijk onderlaten van den dienst ... waarbij de ambtelijke betrekking gelden blijft'. Dit
geldt dan in het geordende kerkelijke leven in de vrijheid van onze eeuw. 'Bij studieverlof,
buitenlandsche reis enz., kan het ontslag voor een bepaalden tijd van drie of zes maanden
plaats hebben en, zoo noodig, telkens weer voor een bepaalden tijd verlengd worden. Maar
een verlof tot herstel van gezondheid, of tot het medewerken aan een Bijbelvertaling, kan
ook voor onbepaalden tijd gegeven worden, als maar vast staat, dat het 'voor een tijd' is.
Immers wanneer de oorzaak of reden voor het verlof vervallen is, houdt het verlof vanzelf op
en treedt hij weer in dienst'.
zijn Depp. cursiveerden enkele gedeelten, die in de huidige situatie inderdaad gelden. Bij alle
soorten tijdelijk verlof blijft de predikant verbonden aan zijn gemeente, en bij afloop van de
termijn of het wegvallen van de reden houdt het verlof vanzelf op.
5. Maar dit is nu juist niet wat de bepaling van art. 14 zegt. Deze heeft betrekking op een heel
andere situatie. 'Volgens de oude redactie van Dordrecht, 1578, art. 7, doelden deze woorden
allereerst op predikanten, die een kruisgemeente gediend hadden, maar omdat het gevaar te
groot was. van hun gemeente waren losgemaakt en nu geen gemeente meer hadden. Zulke
predikanten waren ten alle tijde aan de beroeping der gemeente, d.i. van elke andere
gemeente, die hen beroepen wilde, onderworpen; . . . zij waren ten allen tijde schuldig zich
aan de beroeping der kerk, nl. van elke andere kerk, te onderwerpen'. Opnieuw cursiveren
depp. enkele gedeelten. Naar hun oordeel is de oude bepaling materieel niet meer te
verbinden met de thans in het artikel aan te duiden situatie. Dit zou inhouden dat een
predikant die ziekte- of studieverlof krijgt, te allen tijde verplicht zou zijn zich aan de
beroeping van elke andere kerk te onderwerpen.
6. In de Chr. Geref. Kerken heeft men op deze plaats een materieel veranderde bepaling
gemaakt. 'Wanneer een dienaar des Woords . zijn dienst voor een tijd moet onderbreken, wat
niet geschieden zal zonder advies van de kerkeraad, behoudt deze te allen tijde het recht hem
terug te roepen'.
Depp. achten dit geen zinvolle verandering. Het kan weleens nodig zijn dat een bepaald
verlof onderbroken wordt, omdat de aanwezigheid van de predikant door omstandigheden
wordt vereist en ook binnen de mogelijkheden ligt. Maar een dergelijk geval kan door
kerkeraad en predikant opgelost worden en hoeft geen zware bepaling in de kerkorde te
hebben.
Mocht een predikant na herstel van ziekte of na afloop van een verlof weigeren zijn dienst
weer op te nemen, dan komen art. 79 en 80 aan de orde (trouweloze verlating van zijn
dienst).
7. Depp. hebben overwogen nog iets van de bepaling te bewaren, bijv.
a. dat een predikant zijn ambtswerk niet mag onderbreken zonder verlof van de kerkeraad;
b. dat een wegens ziekte geëmeriteerde predikant zich weer beroepbaar moet stellen,
wanneer hij toch nog herstelt;
c. dat een 'losgemaakte' predikant een beroep moet willen aanvaarden.
Het eerste spreekt echter vanzelf, terwijl b en c sprake is van zeldzame gevallen. Het tweede
moet zelfs ongewenst geacht worden, want emeritaat wegens ziekte wordt pas verleend,
wanneer aangenomen moet worden dat er geen uitzicht meer is op herstel. Als de
ziektetoestand van psychische aard is, kan de verplichting om bij herstel de dienst weer op te
nemen, tot gevolg hebben dat de kwaal weer terugkomt.
8. Depp. stellen u voor, dit artikel geheel te laten vervallen.