Bijlage: acta-1978.pdf - Kerkrecht

is een schriftelijke opdracht van de lastgevende kerk of kerken (classe, synode) aan hare af
gevaardigden van hetgeen zij op de vergadering aan de orde stelt of stellen (onderstr. van
depp.). Geen enkele afgevaardigde mag eigener autoriteit een of andere zaak aan de orde stellen.
De lastbrieven moeten aangeven wat zij hebben te doen' (Jansen p. 154).
5. Jansen legt in zijn toelichting alle nadruk hierop, dat de afgevaardigden niets uit eigen beweging
aan de orde mogen stellen, maar dat zij aan hun instructie gebonden zijn. Tegelijk is hier echter
duidelijk,hoe de zaken een wettige plaats krijgen op het agendum van de meerdere
vergaderingen. Ze komen daar via de meegebrachte instructies van de zendende vergadering.
Andere zaken mogen de afgevaardigden niet in behandeling nemen, met uitzondering uiteraard
van de in art. 31 geregelde mogelijkheid. Dit betekent dat niet alleen de wettige samenstelling,
maar ook de wettige agendering van de meerdere vergaderingen geschiedt door de mindere. En
wel zo, dat de kerkeraden het agendum bepalen voor de classis, de classes voor de particuliere
synode en de particuliere voor de generale synode.
Depp. zijn van oordeel dat hier een principiëel element ligt van de behandelingsbevoegdheid
van meerdere vergaderingen.
6. Een exacte naleving van art. 33 ook in onze tijd zou inhouden, dat elke meerdere vergadering
pas bij verzamelen de meegebrachte ring . van instructies zou weten, wat er op naar agendum
kwam te staan.
Volgens de huishoudelijke regelingen van veel ressorten moeten thans 'stukken voor het agen
dum' geruime tijd voor de opening van een meerdere vergadering aan de roepende kerk worden
toegezonden. Deze stelt een voorlopig agendum op en geeft daarvan kennis aan de kerken en
mindere vergaderingen, die vervolgens de afvaardiging bepalen.
Deze werkwijze, die door snelle en accurate postverbindingen begunstigd wordt, heeft grote
voordelen voor een verantwoorde voorbereiding van de meerdere vergaderingen. Depp. willen
niet voorstellen, dat de kerken van deze praktische werkwijze moeten afzien. De kerkorde zelf
maakt ook mogelijk, dat zaken die eenmaal wettig aan de orde zijn gesteld, van de ene classis of
synode op de andere weer in behandeling komen via tussentijdse arbeid en rapportage van
deputaten (art. 49). Het is in veel gevallen van groot belang dat de kerken van te voren weten,
welke zaken aan de orde komen en hoe erover gerapporteerd zal worden.
7. Naar het oordeel van depp. dient echter het principiële element, dat punten voor de meerdere
vergaderingen wettig aan de orde komen door inzending vanuit de mindere vergadering,
bewaard te blijven (of die inzending nu gebeurt via de afgevaardigden dan wel via de posterijen
en op een vroeger tijdstip).
Anders komt de behandelingsbevoegdheid van de meerdere vergaderingen, die nu nog door art.
30 en 33 volledig omsloten wordt, maar één zijde open te staan. Het kan dan gebeuren dat een
generale synode verplicht wordt een besluit te nemen dat alle kerken raakt, terwijl het voorstel
daartoe door slechts één kerk of classis op haar agendum is geplaatst en in het bredere kerkverband
(nog) geen weerklank heeft gevonden. De gehele kerkelijke samenleving kan door een zo
tot stand gekomen besluit in beroering komen, zonder dat daarvoor enige noodzaak aanwezig is.
Het kan zelfs gebeuren dat in een dergelijke materie de zaak in feite aan het rollen wordt
gebracht door afgevaardigden. Depp. denken aan de heilloze gang van zaken ter synode van
Amsterdam 1936, waar een verzoek van een classis het handvat werd voor enkele
afgevaardigden, een voorstel te doen waardoor de destijds zo genoemde leergeschillen in
synodaal-kerkelijke behandeling kwamen. Dit leidde tot de beruchte leeruitspraken en
tuchtmaatregelen, waarom de kerken via hun vergaderingen niet gevraagd hadden en die
resulteerden in de noodzaak tot vrijmaking.
8. Als de kerken zich houden aan de orde volgens art. 33, dan kunnen voorstellen tot verandering
in zaken, die de kerken in het gemeen betreffen, de generale synode slechts bereiken via het
toetsend en schiftend overleg in de mindere vergaderingen, classis en particuliere synode.
Brengt een P.S. de zaak op de generale synode dan is er garantie van een goede en brede kerkelijke
voorbereiding en blijkt ook, dat de zaak voldoende draaggrond heeft om de kerken van de
andere ressorten ervoor te doen meewerken.
9. Depp. zijn van oordeel dat ook eventueel gewenste veranderingen in oude synodebesluiten
onder deze regel vallen. Het is strikt genomen niet mogelijk dat een besluit uit bijv. 1933 over
de kerkregering door een synode in 1981 veranderd wordt, op verzoek van een enkele kerk of