Bijlage: acta-1978.pdf - Kerkrecht

daarvan op het spoor te komen, met name door middel van bestudering van de destijds uitgebrachte
rapporten.
Naar het gevoelen van deputaten dient op dit moment, uit respekt voor het werk van de vroegere deputaten
(1923-1930) en tot goed begrip van de uitspraak van de synode van Arnhem een korte beschouwing aan de
idee van de 'algemene regeermacht' te worden gewijd. Deputaten menen in dit verband zich te kunnen
beperken tot het aanwijzen van twee aspekten, die hun., inziens hier van betekenis zijn.
2.4.1. 1. Deze uitdrukking uit het besluit van 1930 laat zich in de eerste plaats ten dele verklaren vanuit een
bepaalde ontvouwing, die men in de na-reformatorische tijd gegeven heeft aan de leer omtrent de
sleutelmacht van de kerk.
De Reformatoren hebben de kerk doen verstaan, dat de sleutelmacht, waarvan de Here sprak tot Petrus en de
andere apostelen, een aan de gemeente (en niet aan de geestelijkheid) toevertrouwde dienst is. 'Macht' ziet
niet op heerschappij. maar op volmacht tot bediening (vgl.2.2.). Tweeërlei dienst werd de in het oor gevat:
de bediening van het evangelie en de bediening van de tucht (vgl. zondag 31 H.C.).
In later tijd heeft meer dan één theoloog hieraan een derde macht toegevoegd: de macht van de regering of
ordening van de kerk.
Het verkiezen van ambtsdragers werd vervolgens geacht een uitoefening van déze macht te zijn. Zo verstaan
wij de opinie van Voetius. die door de aan de synode van Arnhem rapporterende deputaten naar voren
geschoven is.
Voetius stelde, dat de verkiezings-handeling is een door kerkeraad en gemeente gemeenschappelijk
uitgeoefende regeermacht van de kerk.
In die handeling zijn ook onderdelen, die slechts door de kerkeraad kunnen worden behartigd. maar met
name het 'stemmen' achtte hij een gemeenschappelijke uitoefening van deze (derde) macht te zijn.
2.4.2. 2. Toch is deze verwijzing naar Voetius niet genoegzaam ter verklaring van het 'oordeel' van Arnhem
1930.
Blijkens de formulering van de besluittekst zelf ('algemeene regeermacht der geloovigen') en gelet op de
desbetreffende rapporten (van deputaten en synode-commissie), steekt achter deze formulering 66k in niet
geringe mate een bepaalde opvatting omtrent het ambt der gelovigen. Het christen-ambt, waarvan zondag 12
H.C. spreekt, wordt - in navolging van uiteenzettingen van dr. A. Kuyper - toegespitst op het funktioneren
van de christenen in het 'institutaire' bestel van de kerk. Het ambt der gelovigen wordt als een kerkelijk ambt
beschouwd; in het 'instituut' van de kerk bedienen de gelovigen hun profetische. priesterlijke en koninklijke
ambt en aangezien er in de kerk 'geen ambt (is) zonder macht, door Christus verleend' (aldus de commissie
ter synode van Utrecht-1923, acta, p. 232), komt men aldus te spreken over de algemene profetische,
priesterlijke en koninklijke macht der gelovigen. Deze algemene ambtsmacht dient te worden onderscheiden
van de bijzondere ambtsmacht op het niveau van de 'bijzondere' ambtsdragers.
Op dát niveau verbijzondert zich het drievoudige christenambt tot de macht van de predikant (profeet), de
diaken (priester) en de ouderling (koning).
De aktiviteit van de gelovigen in het 'kiezen' wordt met behulp van deze schematiek ondergebracht onder het
oefenen van 'algemene regeermacht' als exponent van het koninklijke ambt van de christen (vgl. b.v. het
rapport van de commissie ter synode van Arnhem-1930, acta, p. 288).
2.5. 5. Het is de overtuiging van deputaten, dat deze typering van de synode van 1930 onhoudbaar is en
derhalve ook formeel uit de synodale samenlevingsregels van de kerken behoort te worden verwijderd.
Deputaten willen de volgende vijf bezwaren tegen deze kerkrechtelijke konstruktie inbrengen.
2.5.1. Voetius' indeling van de kerkelijke macht, waarvan de 'regering der kerk' één der drie delen vormt, is
een niet door de Schrift of de konfessie geboden indeling.
Bovendien kan deze indeling gemakkelijk tot konsekwenties leiden, die het rechte zicht op de 'regering der
kerk' kunnen blokkeren.
Wij kunnen in het verband van dit rapport de vraag onbeantwoord laten, of zulks reeds bij Voetius zelf het
geval is.
Afgedacht daarvan - het is. naar het inzicht van deputaten. een goede zaak om elkaar voor te houden, dat het
'regeren' van de kerk niet gelijk gesteld mag worden met het aanbrengen en bewaren van goede orde in de
gemeente. 'Regeren' is niet hetzelfde als 'ordenen'.
Immers, in de Bijbel ziet het 'regeren' van een gemeente op de herderlijke zorg voor de gemeente. Christus
regeert Zijn gemeente door Zijn Geest en Woord. Hij is de Eigenaar van de gemeente en Hij is in het midden
van de gemeente aanwezig. Christus' regering is een genadige regering, een zorgend herderschap, een steeds
bemoedigend voorgaan, een waakzaam en beschermend verzorgen en een op tijd voorzien in alles, wat Zijn
volk nodig heeft. Het is het regiment van waarheid, recht en vrede, waarvan de beloften gedurende vele
eeuwen gesproken hebben.