Toepassingsmogelijkheden van het elektronisch toezicht in het ...

AFDELING V – ELEKTRONISCH TOEZICHT IN BELGIË
SECTION V – LA SURVEILLANCE ÉLECTRONIQUE EN BELGIQUE
De ondertoezichtstellingen laten zich naar regio toe als volgt verdelen: Vlaanderen 55%,
Wallonië 29% en Brussel 16% 273 . De meeste ET’s werden door de gevangenisdirecteur
(veroordeelden ≤ 3 jaar) toegekend (74%); de strafuitvoeringsrechtbanken (+ 3 jaar)
tekenen voor ongeveer één-vierde (26%) van de ET’s (cijfers DG EPI, situatie op 19 mei
2009). 274
Op 25 september 2009 stonden er volgens het Nationaal Centrum voor Elektronisch
Toezicht 968 personen onder elektronisch toezicht. Volgens het registratiesysteem
SIPAR van het DG Justitiehuizen stonden er diezelfde dag nog 491 personen op een
wachtlijst voor aanstelling van een justitieassistent met het oog op een begeleiding in het
kader van elektronisch toezicht. 275
Gemiddeld duurt het 67 dagen vanaf de indiening van het verzoek tot elektronisch
toezicht tot de effectieve plaatsing onder elektronisch toezicht. De gemiddelde duur van
het elektronisch toezicht zelf bedraagt 90 dagen. 276
Wat de toepassing van het elektronisch toezicht op het niveau van de strafuitvoering
betreft, worden er in de praktijk verschillende knelpunten gesignaleerd. Deze hebben
onder meer betrekking op het probleem van wachtlijsten, de precaire sociale
zekerheidssituatie, de gebrekkige controle, communicatieproblemen, ...
De afgelopen jaren werd in de media maar ook in het parlement regelmatig gewezen op
het bestaan van zgn. ‘wachtlijsten’ (veroordeelden in ‘strafonderbreking’) voor een
elektronische enkelband. In december 2008 werd er zo bijvoorbeeld gewag van gemaakt
dat 1.150 personen op een wachtlijst voor elektronisch toezicht waren geplaatst; de
wachttijd kon daarbij oplopen tot meer dan een jaar 277 . Doordat veroordeelden met
straffen van minder dan drie jaar een strafonderbreking toegekend krijgen in afwachting
van een elektronische enkelband, zijn er dus heel wat veroordeelden die maandenlang
thuis zitten te wachten op een enkelband. De manke uitvoering van het elektronisch
toezicht voor deze categorie van veroordeelden, houdt het risico in op strafverzwaring, in
die zin dat rechters geneigd zouden kunnen zijn langere straffen uit te spreken, t.t.z.
straffen met een duur die de drie jaar overstijgt 278 . Bovendien wordt ook de negatieve
berichtgeving over elektronisch toezicht en de idee van ‘straffeloosheid’ aangewakkerd.
Om aan deze problematiek te remediëren nam het Directoraat-generaal Justitiehuizen
volgende maatregelen om het aantal strafonderbrekers op de wachtlijst te drukken:
− In plaats van huisbezoeken worden nu bureaugesprekken de regel. Minstens één
huisbezoek blijft behouden; telkens wanneer de justitieassistent dit noodzakelijk acht,
vindt er een bijkomend huisbezoek plaats.
273 Cijfer NCET op 26 mei 2009, Persbericht Minister De Clerck, Brussel, 27 mei 2009.
274 Persbericht Minister De Clerck, Brussel, 27 mei 2009, p. 5.
275 Parl. Vr., Kamer, 2008-2009 (vraag van mevr. Sabien Lahaye-Battheu), 1 oktober 2009, Commissie
voor de Justitie, CRIV 52 COM 647; http://www.dekamer.be/doc/CCRI/pdf/52/ic647.pdf.
276 Persbericht Minister De Clerck, Brussel, 27 mei 2009, p. 6.
277 D. Hermans, “Elektronisch toezicht ontspoort”, De Standaard, 1 december 2008.
278 Citaat Kristel Beyens in: D. Hermans, “Elektronisch toezicht ontspoort”, De Standaard, 1 december
2008.
93